Prawne aspekty globalnych łańcuchów wartości

Praca stanowi próbę zakreślenia ram badawczych, w których nauka prawa analizuje ekonomiczne zjawisko globalnych łańcuchów wartości. Celem jest ukazanie centralnej, choć niedostatecznie zauważonej jeszcze roli jaką prawo gra w kształtowaniu globalnej produkcji W pierwszym rozdziale pracy przedstawiam intelektualne podstawy teorii globalnych łańcuchów wartości oraz jej podstawowe założenia. Omawiam również przyczyny powstawania globalnych łańcuchów wartości i przedstawiam zarys historyczny ich rozwoju. Na końcu rozdziału przedstawiam definicję globalnego łańcucha wartości na podstawie, której dokonuje analizy prawnej w następnych rozdziałach. Drugi rozdział poświęciłem aspektom prywatnoprawnym globalnych łańcuchów wartości. Przedstawiam praktyczne przykłady zarządzania globalnym łańcuchem wartości za pomocą mechanizmów prywatnoprawnych, a następnie przechodzę do teoretycznych koncepcji ukazujących różne rodzaje kontraktów w zależności od charakteru relacji gospodarczej stron. Na końcu przedstawiam typologię rodzajów umów zawieranych w globalnych łańcuchach wartości. W trzecim rozdziale analizuję zagadnienie globalnych łańcuchów wartości z perspektywy publicznego regulatora. Zaczynam od przedstawienia teorii efektu Kalifornii/Brukseli, a następnie ukazuję rozwój regulacji dotyczących globalnych łańcuchów wartości od mechanizmów soft law do wiążących regulacji. Aby ukazać w jaki sposób prawodawca widzi globalny łańcuch wartości, dokonuję analizy prawnej wybranych aktów prawa unijnego regulujących globalne łańcuchy wartości. W czwartym rozdziale omawiam koncepcję odpowiedzialności deliktowej podmiotu wiodącego za szkody spowodowane przez działania innych podmiotów globalnego łańcucha wartości. W tym celu postanowiłem przeanalizować wybrane przełomowe orzeczenia dotyczące tej kwestii i przedstawić zaprezentowane w nich kierunki myślenia prawniczego.

The dissertation attempts to outline the research framework within which legal scholars analyse the economic phenomenon of global value chains. The aim is to show the central, but as yet insufficiently recognized, role the law plays in shaping global production. In the first chapter, I introduce the intellectual foundations of the global value chains theory and its basic assumptions. I also discuss the reasons for the emergence of global value chains and provide a historical overview of their development. At the end of the chapter, I provide a definition of a global value chain on the basis of which I make legal analysis in the following chapters. I devote the second chapter to the private-law aspects of global value chains. I present practical examples of how global value chains are managed through private-law mechanisms and then move on to theoretical concepts showing the different types of contracts depending on the nature of the parties’ economic relationship. Finally, I present a typology of contract types in global value chains. In the third chapter , I analyse the issue of global value chains from the perspective of the public regulator. I begin with introducing the theory of the California/Brussels effect and then show the development of global value chains regulation from soft law mechanisms to binding regulation. In order to show how the legislator sees the global value chain, I conduct a legal analysis of selected pieces of EU law regulating global value chains. In the fourth chapter, I discuss the concept of tort liability of a lead firm for damages caused by the actions of other actors in global value chains. In order to do so, I have chosen to analyse a selection of landmark judgments on this issue and describe the line of legal thinking present in them.