Wpływ pandemii koronawirusa na rozwój słownictwa w językach afrykańskich

Afryka stanowi jeden z ciekawszych rejonów świata pod względem zróżnicowania językowego. Języki europejskie nadal mają status języków oficjalnych/urzędowych w większości państw afrykańskich, jednak do codziennej komunikacji używa się języków miejscowych. Są one także reprezentowane w sferze publicznej, mediach i edukacji. Tematem nader często podejmowanym w mediach w 2020 roku była pandemia koronawirusa. Konieczność opisania nowych zjawisk i obiektów wymogła utworzenie nowych terminów lub zmianę znaczenia dotychczas używanych leksemów. W artykule przedstawimy słownictwo i zwroty odnoszące się do koronawirusa w trzech językach afrykańskich: amharskim, hausa i suahili, które stanowią przedmiot badań w polskich ośrodkach afrykanistycznych.

African continent is one of the most interesting places in the world with regard to linguistic diversity. On the one hand, European languages such as English, French or Portuguese function as official languages in the majority of African countries, on the other- every-day conversations (at home as well as in the public sphere) and media communication is largely based on local languages. One of the hottest topics debated in the media in 2020 was COVID pandemic. The need to describe new phenomena through indigenous languages, brought about a rapid spread of new terms or the extension of the meaning of the existing words. The paper presents the words and phrases referring to the COVID pandemic in three indigenous African languages: Amharic, Hausa and Swahili which are taught and studied in Poland. An important aim of this article is to show the impact of various agencies and institutions in shaping the standard version of the language in the context of the COVID pandemic. The methodology was based on establishing a list of popular terms used during the pandemic and finding the equivalents of these terms in the three African languages mentioned. Collecting the terms was based on contextual analysis of texts available online as well as on acquiring data from African institutions and native speakers. Although English is official language in regions where Hausa and Swahili is spoken, i.e. in Nigeria, Kenia, Tanzania and Uganda and it is used as the language of instruction in Ethiopian schools and universities, where Amharic is spread, the results show that the modernization of the vocabulary was based on English borrowings only to a limited extent. Even when the English loanwords occur, they are adapted to the orthography as in Amharic ኮቪድ (kovid) ‘COVID’ or to the morphophonological rules of a given language as in Hausa KWABID ‘COVID’ or Swahili Virusi vya Korona ‘coronavirus’. More often other term-creation strategies were used, e.g. semantic extension, derivation or paraphrasing.