Persuadere all’uguaglianza di genere. Un paragone delle campagne promozionali delle università italiane e francesi

Niniejsza praca ma na celu porównanie strategii perswazyjnych, stosowanych w kampaniach promocyjnych 3 uniwersytetów francuskich i 3 uniwersytetów włoskich, w celu promowania wśród kandydatów i kandydatek na studia wartości, jaką jest równość płci w kontekście akademickim. W pracy przyjęto podejście retoryczne, skupiając się na poziomie inwencji i elokucji retorycznej na poziomie werbalnym i wizualnym. Wbrew przyjętej hipotezie roboczej, że szkolnictwo wyższe niejako z definicji propaguje równość płci, nie wszystkie kampanie promocyjne uwzględniają ten temat w swoim przekazie. Te, które promują równość kobiet i mężczyzn, konstruują przekaz zapewniający o wspólnych wartościach podzielanych zarówno przez uczelnię, jak i przez kandydatów i kandydatki; na poziomie inwencji stosują retoryczny rodzaj deliberatywny, a na poziomie elokucji - feminatywy oraz specyficzne pola semantyczne, nawiązujące do równości. Z perspektywy porównawczej, uniwersytety francuskie swój komunikat perswazyjny budują na podstawie wartości moralnych i starają się zwalczać stereotypy płciowe, natomiast uniwersytety włoskie bardziej koncentrują się na wartościach epistemicznych, dotyczących wiedzy dostępnej niezależnie od płci. Uniwersytety francuskie, chociaż werbalnie przekonują do zaakceptowania równości płci, na poziomie retoryki wizualnej powielają stereotypy płciowe; uniwersytety włoskie natomiast dbają o przekaz ikoniczny neutralny płciowo. Co interesujące, w niektórych kampaniach promocyjnych środkiem przekonywania do równości płci jest podkreślanie możliwości wyłącznie kobiet, co sprawia, że faktycznie defaworyzuje się mężczyzn.

This work aims to compare the persuasive strategies used in the promotional campaigns of 3 French universities and 3 Italian universities to persuade the value of gender equality in the academic context to male and female candidates. The paper adopts a rhetorical approach, focusing on the level of rhetorical invention and elocution at the verbal and visual levels. Contrary to the working hypothesis that higher education, by definition, promotes gender equality, not all promotional campaigns include this topic in their messages. Those that promote equality between men and women construct a message that asserts the common values shared by both the university and the applicants and candidates; at the level of invention they use a rhetorical deliberative type, and at the level of elocution they use feminatives and specific semantic fields that refer to equality. From a comparative perspective, French universities build their persuasive message on the basis of moral values and try to combat gender stereotypes, while Italian universities focus more on epistemic values, concerning knowledge available regardless of gender. French universities, while verbally convincing people to accept gender equality, reproduce gender stereotypes at the level of visual rhetoric; Italian universities, on the other hand, care about gender-neutral iconic messages. Interestingly, in some promotional campaigns, the means of convincing for gender equality is to emphasize women-only opportunities, thus actually disfavoring men.

L'obiettivo di questa tesi è confrontare le strategie persuasive utilizzate nelle campagne promozionali di 3 università francesi e 3 università italiane per promuovere il valore della parità di genere nel contesto accademico presso i candidati e le candidate all'università. Il lavoro adotta un approccio retorico, concentrandosi sull'inventio retorica e sull'elocutio retorica a livello verbale e visuale. Contrariamente a quanto ipotizzato che l'istruzione superiore promuove l'uguaglianza di genere per definizione, non tutte le campagne promozionali includono questo tema nei loro messaggi. Quelle che promuovono l'uguaglianza di genere costruiscono il messaggio che afferma i valori comuni condivisi dall'università e dai candidati e dalle candidate; a livello di inventio retorica utilizzano il genere deliberativo; a livello di elocutio retorica, usano le forme femminili e i campi semantici specifici che fanno riferimento all'uguaglianza. Da una prospettiva comparativa, le università francesi costruiscono il loro messaggio persuasivo sulla base di valori morali e cercano di combattere gli stereotipi di genere, mentre le università italiane si concentrano maggiormente su valori epistemici, riguardanti la conoscenza disponibile indipendentemente dal genere. Le università francesi, pur persuadendo in modo verbale le persone ad accettare la parità di genere, riproducono gli stereotipi di genere a livello di retorica visuale; le università italiane, invece, badano a messaggi iconici neutri dal punto di vista del genere. È interessante notare che in alcune campagne promozionali, il mezzo per persuadere alla parità di genere è quello di enfatizzare le opportunità per sole donne, sfavorendo di fatto gli uomini.