Niebezpieczna Warszawa. Przestrzenny obraz przestępczości

Celem przeprowadzonych badań było w pierwszej kolejności udowodnienie tezy, że przestępczość koncentruje się w określonych miejscach w przestrzeni miasta, tzw. hot spotach. Często właśnie te miejsce lub konkretne obiekty, znajdujące się na ich terenie, generują wysoki wskaźnik przestępczości, natomiast pozostałe przestrzenie są względnie bezpieczne. Analiza zagrożenia przestępczością na poziomie „makro”, czyli w dużych i zróżnicowanych obszarach (np. dzielnicach administracyjnych), może przyczynić się do wyciągnięcia niewłaściwych wniosków. Wskaźniki przestępczości odnoszą się do całości obszaru dzielnicy i w efekcie prowadzą do uogólnień wskazujących, że dana dzielnica jest bezpieczna lub nie. Tymczasem w obrębie każdej dzielnicy znajdują się miejsca mniej lub bardziej zagrożone przestępczością. Z tego powodu wykonana przeze mnie analiza ekologiczna przestępczości w Warszawie stanowi bardziej szczegółowe opracowanie. Temat przestępczości przedstawiony jest w niniejszej pracy w ścisłej relacji z przestrzenią miejską. Teoretycznym wprowadzeniem do problematyki jest przedstawienie głównych nurtów socjologii i kryminologii wyjaśniających relacje między przestrzenią miejską, społeczeństwem a przestępczością. Wstępne teoretyczne rozważania w tym zakresie skupiają się głównie wokół przystosowalności pojęć takich jak „przestrzeń”, „miejsce” oraz „zachowania przestrzenne” do opisu powstawania zachowań przestępczych. Nieuniknione było również nawiązanie do bogatego i interesującego dorobku badaczy szkoły chicagowskiej. Następnie, przedstawiłam poglądy socjologów i kryminologów upatrujących przyczyn przestępczości w procesie urbanizacji. Opisałam również przykładowe badania przestępczości w środowisku miejskim, głównie te, które skupiały się na zagadnieniu przestrzennej dystrybucji problemów społecznych w przestrzeni miasta. Część pracy poświęcona została tematyce funkcjonowania kontroli społecznej, która ma istotne znaczenie w zapobieganiu przestępczości i tym samym budowaniu poczucia bezpieczeństwa na danym obszarze. Poza tym przedstawiłam również koncepcję wyjaśniającą działania przestępców poprzez podejmowanie przez nich racjonalnych decyzji co do wyboru odpowiednich miejsc i warunków do popełnienia czynu. Dużo uwagi poświęcone zostało całkiem nowej światowej tendencji w zapobieganiu przestępczości polegającej na kształtowaniu bezpiecznej przestrzeni publicznej. Zagadnienie to zajmuje szczególne miejsce w niniejszej rozprawie doktorskiej z uwagi na fakt, że taki rodzaj prewencji kryminalnej znajduje zastosowanie jedynie w konkretnym miejscu, wymagającym szczególnej interwencji. W celu zidentyfikowania w przestrzeni miasta miejsc niebezpiecznych sporządziłam mapy przestępczości. Zlokalizowanie problemów przestępczości w określonych obszarach miasta pozwoliło z kolei wytypować miejsca do dalszych pogłębionych studiów kryminologiczno – socjologicznych. W poszczególnych dzielnicach stworzyłam listę miejsc, w których poziom przestępczości był najwyższy, a także opisałam w nich strukturę przestępstw. Następnie dokonałam oglądu i obserwacji tych miejsc oraz wykonałam dokumentację fotograficzną umożliwiającą dalszą analizę. Zebrany materiał badawczy w postaci danych statystycznych, kilkudziesięciu map przestępczości oraz fotografii dostarczył odpowiedzi na główne pytania: w których miejscach odnotowano największą liczbę przestępstw, jakie funkcje pełnią te miejsca, jakie są przyczyny wysokiego wskaźnika przestępczości i jakie kategorie przestępstw dominują w badanym miejscu. Identyfikacja obszarów o najwyższych wskaźnikach przestępczości poczyniona została na podstawie danych statystycznych uzyskanych od Komendy Stołecznej Policji oraz Komend Rejonowych Policji trzynastu dzielnic Warszawy, tj.: Bemowa, Śródmieścia, Pragi – Południe, Woli, Mokotowa, Ochoty, Pragi – Północ, Targówka, Ursusa, Włoch, Ursynowa, Wilanowa i Rembertowa. Dane policyjne posłużyły do opracowania metodą crime mapping map przestępczości. Metoda ta wykorzystywana jest przez analityków przestępczości do wizualizacji oraz szczegółowej analizy przestępstw w danym obszarze, co pozwala skierować uwagę i działania policji w stronę miejsc o szczególnej koncentracji takich zdarzeń. Szczegółowa analiza przestępczości w Warszawie miała na celu przyjrzenie się terytorialnemu rozmieszczeniu tego zjawiska w przestrzeni miasta. Rozpoczynając od ogólnego opisu tendencji przestępczości w całej Warszawie, poprzez scharakteryzowanie pod tym kątem dzielnic miasta, a następnie wskazanie koncentracji zdarzeń na poszczególnych ulicach, badania kończy analiza wyznaczonych hot spotów oraz płynące z niej wnioski. The aim of the research was firstly to prove the thesis that crime is concentrated in the certain places in the city, so called hot spots. Often, the place or specific objects within their territory generate a high crime rate, while the remaining spaces are relatively safe. Analysis of safety from crime in perspective of "macro spaces" that is, in large and diverse areas (eg. administrative districts), can lead to wrong conclusions. Crime rates refer to the total area of the district and ultimately lead to the generalization, which indicates that the neighborhood is safe or not. Meanwhile, within each district, there are places more or less exposed to the risk of crime. For this reason I made ecological analysis of crime in Warsaw which presents more detailed research. Crime presented in this doctoral dissertation in strictly related to the urban space. The theoretical introduction to the problem presents the main trends of sociology and criminology explaining the relationship between urban space, society and crime. Preliminary theoretical considerations in this matter are focused mainly on the adaptability of definitions such as "space", "place" and "spatial behavior" to describe the emergence of criminal behawior. It was necessary to reference the rich and interesting achievements of the Chicago School researchers. Then, I presented the views of sociologists and criminologists who saw the causes of crime in the process of urbanization. I also described exemplary studies of crime in an urban environment, especially those that focus on the spatial distribution of social problems in the city. Part of the work was devoted to the functioning of social control, which is essential in the prevention of crime and thereby building a sense of security in the area. Additionally, I introduced the concept explaining the actions of criminals by taking their rational decisions in regards to the choice of places and conditions to commit an act. A lot of attention was devoted to a whole new world trend in the crime prevention involving the formation of a safe public space. This issue has a special place in this doctoral thesis due to the fact that this type of crime prevention is applicable only in a specific place, requiring special intervention. Moreover I made about twenty maps of crime in order to identify the dangerous spaces in the city. Locating the problem of crime in certain areas of the city allowed to select places for further in-depth criminological and sociological research. I made a list of places in particular neighborhoods where the crime rate was the highest, additionally I described the crime structure in there. Then I made an examination and observation of these places as well as photographic documentation to proceed with further analysis. This research material in the form of statistics, dozens of crime maps and photographs provided an answer to the main question: which places had the highest number of crimes reported, which are the functions of these places, what are the reasons for the high rate of crime, and what categories of crimes dominate in the researched places. Identification of areas with the highest crime rates has been made on the basis of statistical data obtained from the Metropolitan Police and the District Police of thirteen districts of Warsaw namely: Bemowo, Śródmieście, Praga – Południe, Wola, Mokotów, Ochota, Praga – Północ, Targówek, Ursus, Włochy, Ursynów, Wilanów and Rembertów. Police data were used to develop maps through the method of crime mapping. This method is used by crime analysts to visualize and present detailed analysis of crime in a particular area which allows to direct the attention and action of the police towards the places with high concentration of such events. The detailed analysis of crime in Warsaw was intended to look at the territorial distribution of crime in the city. Starting from the general description of crime trends throughout Warsaw, through description from this angle of the districts in the city, and then indication of the concentration of individual events on particular streets, the doctoral dissertation ends with a broad analysis of the designated hot spots and conclusions following from tchem.