Przeobrażenie historii Hiszpanii i Europy XX wieku albo dialog ze współczesnością w twórczości dramatopisarskiej i teatralnej Juana Mayorgi

Przedmiotem rozprawy jest analiza dramatów historycznych współczesnego dramatopisarza hiszpańskiego, Juana Mayorgi (ur. 1965). Dotyczą one hiszpańskiej wojny domowej (Siete hombres buenos, El jardín quemado) oraz Holokaustu (Himmelweg, Kartograf). Dopełnienie refleksji nad utworami dramatycznymi umożliwiają eseje Mayorgi poświęcone literaturze i sztuce teatru, ze szczególnym uwzględnieniem teatru historycznego. Znaczące miejsce zajmuje również prezentacja dramatu historycznego jako gatunku, którego ewolucja łączy się w Hiszpanii z istnieniem i upadkiem dyktatury frankistowskiej. Każdy z wybranych utworów został sproblematyzowany w odmienny sposób, wspólna jest jednak metoda przyjęta w ich analizie: jej podstawę stanowi ustalenie relacji pomiędzy historycznym tłem wydarzeń dramatycznych a faktami historycznymi. Istotne było tu również wzięcie pod uwagę przynależności tych dramatów, określanych jako historyczne, do „teatru historyczno-krytycznego”, tj. kategorii sformułowanej przez samego autora. Elementami, które wymagały osobnych i pogłębionych rozważań, były: metateatralność dramatów Mayorgi i wpisanie widza w ich strukturę. W wyniku przeprowadzonych analiz udało się w tej pracy ustalić, jak i na jakich poziomach Mayorga podejmuje w swoich dramatach historycznych dialog ze współczesnością. Było to możliwe po uprzednim zdefiniowaniu stałych elementów w postępowaniu twórczym Mayorgi jako autora teatru historycznego. Należą do nich: stosowanie reguły prawdopodobieństwa, niebezpośredni sposób ukazywania przemocy, pisanie utworów „otwartych” w specyficzny sposób oraz poszukiwanie uniwersalnych sensów w partykularnych zdarzeniach. To wszystko sprawia, że utwory historyczne Mayorgi zyskują w kontekście współczesnej dramaturgii hiszpańskiej wymiar dzieł paradygmatycznych.