Ewolucja Ruchu Panafrykańskiego w latach 1900-1963

Ruch panafrykański był jednym z najbardziej wpływowych i masowych zrywów społecznych XX wieku. U jego podstaw leżało przekonanie, że losy wszystkich ludów i krajów afrykańskich są ze sobą powiązane wspólną historią i wspólnym przeznaczeniem, które zobowiązują je do solidarności i współpracy. Panafrykanizm przeszedł ewolucję od aktywizmu na rzecz praw człowieka i praw obywatelskich dla Afrykanów w diasporze i koloniach, przez oddolne próby współpracy na płaszczyźnie międzynarodowej oraz zaangażowanie w walkę o dekolonizację i wyzwolenie Afryki spod rządów imperialnych, po sformalizowane formy współpracy międzynarodowej samorządnych państw afrykańskich. Celem pracy jest analiza tej ewolucji poprzez przedstawienie najważniejszych wydarzeń, idei oraz postaci, mających kluczowy wpływ na rozwój panafrykanizmu w latach 1900-1963. Omówione zostały m.in. Konferencja Panafrykańska z 1900 roku, wybrane organizacje afroamerykańskie na rzecz praw człowieka, europejski Kongres Panafrykański, komunistyczny odłam ruchu panafrykańskiego, francuska odmiana ideologii panafrykańskiej – négritude, pierwsze konferencje organizowane przez niepodległe państwa afrykańskie w latach 50. XX wieku, rywalizacja państw afrykańskich na początku lat 60. XX wieku, współpraca ugrupowań politycznych w Afryce Wschodniej, Środkowej i Południowej oraz konferencja międzynarodowa w Addis Abebie z 1963 roku. Praca pozwala zrozumieć uwarunkowania polityki państw afrykańskich, genezę Organizacji Jedności Afrykańskiej i Unii Afrykańskiej oraz historię międzynarodowej społeczności afrykańskiej.

The Pan-African movement was one of the most influential and massive social uprisings of the 20th century. It was based on the belief that all African peoples and countries shared a common history and destiny, which required them to unite and work together. Pan-Africanism has evolved from advocating for human and civil rights for Africans in the diaspora and colonies, to grassroots efforts at international cooperation, to the struggle for decolonisation and liberation from imperial rule, and finally to formalised international cooperation among independent African states. This paper aims to analyze the evolution of Pan-Africanism by discussing key events, ideas, and influential figures between 1900 and 1963. Topics covered include the Pan-African Conference of 1900, African American human rights organizations, the European Pan-African Congress, the communist branch of the Pan-African movement, the French variant of Pan-African ideology known as négritude, the first conferences organized by independent African states in the 1950s, the rivalry between African states in the early 1960s, the cooperation of political groups in East, Central and Southern Africa, and the 1963 Addis Ababa International Conference. The paper provides an understanding of the determinants of African state politics, the origins of the Organisation of African Unity and the African Union, and the history of the international African community.