Rozwój funkcji turystycznej w powiecie kartuskim

Niniejsze opracowanie dotyczy kwestii rozwoju turystyki w świetle specyficznej roli, jaką spełnia ona w rozwoju przestrzeni społeczno-ekonomicznej powiatu kartuskiego. Podstawowym celem niniejszej rozprawy była weryfikacja hipotez badawczych poprzez analizę warunków geograficznych istniejących na tym terenie; wielkości, standardu, rozmieszczenia i sezonowości bazy noclegowej, gastronomicznej i towarzyszącej; dostępności komunikacyjnej; rozmiarów i form ruchu turystycznego, struktur demograficznych i społecznych turystów, jak i pochodzenia turystów, motywów ich podróży oraz długości pobytów. Prowadzone badania objęły także charakterystykę czynników i form osadnictwa turystycznego oraz wskazanie efektów społeczno-gospodarczych, jakie przynosi rozwój działalności turystycznej na badanym terenie. Zakres przestrzenny opracowania obejmuje swym zasięgiem powiat kartuski położony w centralnej części województwa pomorskiego, w regionie fizycznogeograficznym, jakim jest Pojezierze Kaszubskie (Augustowski 1979). Praca ma charakter dynamiczny i dotyczy lat 1989-2011. W niektórych przypadkach odwoływano się do lat wcześniejszych, głównie do początków rozwoju funkcji turystycznej na omawianym terenie. Rozwój funkcji turystycznej na prezentowanym obszarze rozważano na wielu płaszczyznach: funkcjonowania, tj. płaszczyźnie środowiskowej, społecznej i gospodarczej w powiązaniu z występującymi na jego terenie zasobami i walorami turystycznymi. Za podstawowe jednostki pomiarów przyjęto gminę, a w celu dokładniejszej analizy obręby geodezyjne oraz sztucznie wyznaczone pola podstawowe powierzchni. Z przeprowadzonych badań wynika, że powiat kartuski wyróżnia się pozytywnie na tle różnych wskaźników społeczno-ekonomicznych wśród pozostałych jednostek administracyjnych województwa pomorskiego. Natomiast kształtowanie się jego sieci osadniczej ma ścisły związek z elementami środowiska przyrodniczego. Badania wykazały istnienie dysproporcji w strukturze wielkościowej między wschodnią i zachodnią częścią powiatu. Dzięki zastosowaniu metody bonitacji punktowej i badania ankietowego prowadzonego wśród turystów odwiedzających prezentowany obszar stwierdzono, że najatrakcyjniejszymi pod względem turystycznym są obszary Wysoczyzn Nadjeziornych i Rynny Sulęczyńskiej. W dysertacji szczegółowo omówiono również infrastrukturę turystyczną. Stosunkowo najwięcej miejsca poświęcono zagadnieniom związanym z usługami noclegowymi, ze względu na ich największe znaczenie w świetle zagospodarowania turystycznego przestrzeni, omówiono także bazę żywieniową i paraturystyczną. Udowodniono, że rozmieszczenie infrastruktury turystycznej na tym terenie determinowany jest przez czynniki przyrodnicze, takie jak: rzeźba terenu, występowanie jezior i lasów oraz cechy społeczno-ekonomiczne miejscowej ludności, styl życia i potrzeby turystów. Ruch turystyczny został scharakteryzowany jako fundamentalny miernik obrazu funkcji turystycznej w oparciu o prowadzone badania terenowe. Przedstawiono problem potrzeb i motywacji turystycznych, część uwagi poświęcono wielkości i formom ruchu turystycznego z uwzględnieniem turystyki pobytowej, krajoznawczej i kwalifikowanej oraz długości i sezonowości pobytów turystycznych. Problematyka rozmiarów i rozmieszczenia osadnictwa letniskowego pozwoliły na opracowanie klasyfikacji działek letniskowych w podziale na 4 główne ich typy ze względu na rodzaj i liczbę urządzeń znajdujących się na nich. Zaakcentowano rolę czynników naturalnych w występowaniu działek letniskowych. Jak się okaże występują one głównie w centralnej oraz południowo-zachodniej części powiatu – czyli na obszarach o największej atrakcyjności turystycznej. Poza tym przeprowadzono wnikliwe analizy dotyczące pochodzenia terytorialnego właścicieli domów letniskowych oraz wydzielono kilka głównych obszarów rynkowych powiatu. W celu wskazania szczególnej roli turystyki, jaką odgrywa ona w rozwoju społeczno-ekonomicznym przedstawianego terenu prowadzone analizy objęły również zróżnicowanie gmin w dochodach budżetowych, w dostępie do środków pomocowych z programów operacyjnych Unii Europejskiej oraz w zakresie działalności instytucji, organizacji i przedsiębiorstw turystycznych. Rozprawę zakończono uwagami w formie idiograficznej, które dodatkowo wzbogacono scenariuszami rozwoju turystyki: „Z błękitnym nurtem”, „Kartuska stanica” i „Kaszubskie bagna”. Reasumując należy stwierdzić, ze przeprowadzona analiza faktów i danych zaprezentowanych w części empirycznej niniejszej pracy pozwoliła na sformułowanie wniosków oraz weryfikację hipotez badawczych. Stwierdzono, że powiat kartuski jest atrakcyjny turystycznie, a funkcja turystyczna odzwierciedla się w materialnej infrastrukturze turystycznej, ruchu turystycznym, osadnictwie letniskowym oraz wpływa na zmiany społeczno-ekonomiczne badanego obszaru.

This thesis concerns the question of the development of tourism regarding a very specific role, which it plays in the development of socio-economic field of Kartuzy disctrict. The first and foremost aim of this thesis was the verification of research hypothesis through the analysis of geographic conditions existing on this territory; its size, standard, location and itineracy of night's lodging, gastronomic and related points; transport accessibility; the size and forms of tourist movement, demographic and sociological structures, as well as the origins of tourists, motifs for their travel and the length of their stay. The conducted research included also the characteristic of factors and forms of tourist settlement, pointing out the socio-economic effects of the development of tourist activity on the researched territory. The spatial range of the thesis includes the Kartuzy district located in the central part of Pomeranian voivodship, in the physiogeographic lake region of Kashuby (Augustowski 1979). The work has a dynamic character and concerns years 1989-2011. In some cases there have been referrences to previous years, mostly to the beginnings of the development of tourist function on the discussed territory. The development of tourist function on the discussed territory has been considered on many levels: functioning, i.e. environmental, social, and economic levels in connection with resources and tourist assets of this area. The basic measurement unit is borough, and for a more precise analysis, geodetic areas and artificially restricted basic fields of surface. What results from the research is the fact that the Kartuzy district stands out from various socio-economic factors among remaining administrative units of Pomeranian voivodship. However, the development of its settlement network is tightly connected with environmental elements, The research has shown the existence of a disproportion in the quantity structure between eastern and western part of the district. Thanks to the use of the method of pointed bonitation and survey research conducted among tourists visiting the discussed area, it as been stated that the most touristically attractive regions are the ones of Wysoczyzny Nadjeziorne and Rynna Sulęczyńska. In the dissertation tourist facilities have been broadly discussed. Relatively significant part of it was devoted to accommodation services for their great importance in relation to tourist town and country planning, there have also been discussed gastronomic and paratourist bases. It has been proved that planning tourist facilities on this territory is determined by environmental factors, such as: harshness of the terrain, location of lakes and forests and socio-economic features of local people, lifestyles and needs of tourists. Tourist movememnt has been characterised as a fundamental measurement of the picture of tourist function based on conducted field studies. There has been presented the problem of tourist needs and motivations, the attention has been partly paid to the size and forms of tourist movement considering residential, sightseeing and qualified tourism and the length and itineracy of tourist stays. The problem of the size and location of holiday settlement allowed elaboration of classification of holiday plots into 4 major types regarding the sorts and quantity of appliances at the premises. There has been highlighted the role of natural factors in the occurrence of holiday plots. As it will turn out they will occur mostly in the central and south-western part of the district – i.e. in the areas of the biggest tourist attraction. Apart from that there have been scrutinised the territorial origins of holiday houses' owners and assigned a few main market areas of the district. In order to present a particular role of tourism, played in socio-economic development of the presented territory the analysis ranged from diversification of boroughs in budget income, in the access to aid measures from operational programmes of the European Union and in the variety of institution activity, organisation and tourist enterprises. The thesis was ended with notes in the idiographic form, they were additionally enriched with scenarios of tourist development:' With blue current', 'The watchtower of Kartuzy', and 'The marshland of Kartuzy'. In conclusion there should be stated that the conducted analysis of facts and data presented in the experiential part of this thesis allowed formulation of conclusions and verification of searching hipotheses. It was stated that the district of Kartuzy is touristically attractive and the tourist function is reflected in material infrastructure, tourist movement, holiday settlement as well as it influences the socio-economic changes of the researched area.