Wyjątki od prawa autorskiego na rzecz nauki w kontekście technologii cyfrowych

CEL/TEZA: Celem artykułu jest opis i analiza wyjątku od prawa autorskiego dotyczącego eksploracji tekstów i danych dla celów naukowych w kontekście historycznego rozwoju wyjątków dla celów naukowych. KONCEPCJA/METODY BADAŃ́: Badanie obejmuje przegląd literatury przedmiotu i akty prawne. W badaniu zastosowano metodę krytycznej analizy tekstów w podejściu tematycznym. WYNIKI I WNIOSKI: Omówiono rozwój wyjątków od prawa autorskiego w ujęciu chronologicznym oraz przedstawiono prawne uwarunkowania eksploracji tekstów i danych. Omówiono także wprowadzone ostatnio wyjątki od prawa autorskiego w tym zakresie i wskazano zalety i ograniczenia tych rozwiązań. ZASTOSOWANIE PRAKTYCZNE: Wskazano możliwości rozwoju nowych usług informacyjnych w związku z wprowadzanymi ostatnio regulacjami prawnymi. ORYGINALNOŚĆ/WARTOŚĆ POZNAWCZA: W artykule przedstawiono nowe zjawisko eksploracji tekstów i danych dla celów naukowych w interdyscyplinarnym ujęciu, łączącym zagadnienia prawa autorskiego z problematyką dostępu do informacji.

The article describes and analyzes exceptions to the copyright law for the purpose of text and data mining from a historical perspective. APPROACH/METHODS: The research presented in the article consisted of thematically oriented critical analysis of specialist literature and of legal acts. RESULTS AND CONCLUSIONS: The article presents the legal conditions of text and data mining; it discusses the recently established exceptions to the copyright law regarding this process [this process = text and data mining] and explores the affordances and limitations of this solution. PRACTICAL IMPLICATIONS: The article suggests further directions for the development of new information services in connection with the latest legal regulations. ORIGINALITY/VALUE: The article investigates the phenomenon of text and data mining for scientific purposes from an interdisciplinary perspective accounting for the copyright issues and the question of access to information.