Sprzedaż recept i produktów leczniczych wydawanych z przepisu lekarza w obliczu nowych rozwiązań technologicznych

Aktualne prawo farmaceutyczne kształtowało się na przestrzeni kilkuset lat. Powodem coraz bardziej restrykcyjnego normowania danego sektora były w dużej mierze nieprawidłowości na rynku farmaceutyków. Produkty lecznicze dopuszczone do obrotu często nie spełniały wymagań i wywoływały szereg niebezpiecznych dla życia powikłań. Choć współczesne przepisy stawiają wysokie wymogi dotyczące wprowadzania do obrotu i poziomu jakości towaru, nadal istnieje sfera, która potrzebuje skrupulatnego uregulowania. Problematyka handlu receptami i lekami rozciąga się na sferę legalną i nielegalną. Pobudki do uzyskania leku w sposób naruszający przepisy nie zawsze jest jednoznaczny ze złymi intencjami. Niedobory leków i zbyt długi łańcuch dostaw często uniemożliwiają pacjentom zakup niezbędnych środków, przez co decydują się oni na zakup u niecertyfikowanego sprzedawcy. Wtórny obrót wynika dodatkowo z potrzeby sięgnięcia po produkty lecznicze związane ze wstydliwymi przypadłościami, dużo niższą cenę za lek dostępny na czarnym rynku czy zbyt długi okres oczekiwania do lekarza specjalisty. Ponadto, duża ilość środków wprowadzonych do obrotu bez zezwolenia to substancje psychotropowe, stosowane również w celach rekreacyjnych. Głównym czynnikiem odpowiadającym za przekraczanie ustalonych przez ustawodawcę granic jest rosnący stopień modernizacji każdej dziedziny życia. Elektroniczna dokumentacja medyczna, wystawianie recept w tejże formie czy zdalne wizyty to tylko niektóre ze względnie nowych rozwiązań, podnoszących poziom jakości usług z zakresu medycyny. Pacjenci coraz częściej decydują się na teleporadę, czat z lekarzem czy zamawianie recept drogą elektroniczną. Wszystko to tworzy szerokie pole do nadużyć, np. w odniesieniu do fałszowania i wyłudzania recept. Co więcej, wszelkie możliwe leki są dostępne za pośrednictwem portali internetowych – zarówno tych ogólnodostępnych, jak i ukrytych. Komunikacja prowadzona pomiędzy nieuprawnionym sprzedawcą a klientem odbywa się w sposób wysoko zanonimizowany, z wykorzystaniem najnowszych rozwiązań technologicznych. Nowoczesne sposoby szyfrowania treści dostępnych w sieci wpływają na nieustający rozwój handlu receptami i środkami leczniczymi dostępnymi z przepisu lekarza. W przypadku wystawienia recepty na lek, który zostanie użyty niezgodnie z jego przeznaczeniem lub w dawce wyższej niż zalecana, należy wyważyć odpowiedzialność na linii pacjent-lekarz. Nie w każdym przypadku jest to bezpośrednio oczywiste. Duże znaczenie odgrywa tu wywiad lekarski, którego autentyczność w przypadku wizyty zdalnej powinna być weryfikowana ze szczególną uwagą. Ustawodawca stara się ograniczać nadużycia w zakresie obrotu lekami na różnorakich poziomach. Istotne znaczenie w walce z nielegalnym obrotem mają przepisy prawa karnego. Te jednak uzupełnione są przez ustawy szczególne, dotyczące bezpośrednio prawa farmaceutycznego, zawodów lekarza i lekarza dentysty oraz narkomanii. Dopiero kompleksowe stosowanie tych regulacji pozwala na minimalizację bezprawia.

Current pharmaceutical law has evolved over the course of several hundred years. The increasingly stringent regulation of the sector has largely been due to irregularities in the pharmaceutical market. Medicinal products approved for sale often did not meet the required standards and caused a range of life-threatening complications. Although contemporary regulations impose high requirements for market authorization and quality levels, there is still a sphere that needs meticulous regulation. The issue of trading prescriptions and medicines spans both legal and illegal domains. The motivation to obtain medication in a way that violates regulations is not always synonymous with bad intentions. Drug shortages and overly long supply chains often prevent patients from purchasing essential medications, leading them to turn to uncertified sellers. Secondary trade is also driven by the need to obtain medications for embarrassing conditions, much lower prices for drugs available on the black market, or long waiting periods to see specialists. Additionally, a large number of substances introduced into the market without authorization are psychotropic drugs, also used for recreational purposes. The primary factor responsible for exceeding the boundaries set by legislators is the increasing degree of modernization in every field of life. Electronic medical records, issuing prescriptions in electronic form, and remote consultations are just some of the relatively new solutions that improve the quality of medical services. Patients increasingly opt for teleconsultations, chatting with doctors, or ordering prescriptions electronically. All this creates a broad scope for abuse, such as falsifying and fraudulently obtaining prescriptions. Moreover, all possible medications are available through internet portals – both publicly accessible and hidden. Communication between unauthorized sellers and clients is conducted in a highly anonymized manner, using the latest technological solutions. Modern methods of encrypting content available online contribute to the ongoing development of the trade in prescriptions and prescription drugs. In cases where a prescription is issued for a medication that is used inappropriately or in higher than recommended doses, responsibility must be balanced between the patient and the doctor. This is not always directly obvious. A significant factor here is the medical interview, the authenticity of which should be verified with particular attention during remote consultations. The legislator strives to limit abuses in the trade of medications at various levels. Criminal law provisions play a crucial role in combating illegal trade. However, these are supplemented by specific laws directly related to pharmaceutical law, the medical and dental professions, and drug addiction. Only a comprehensive application of these regulations allows for the minimization of unlawful practices.