Mobilność urzędnicza w polskiej służbie cywilnej jako problem polityki administracyjnej

Przedmiotem rozprawy doktorskiej są urzędnicze kariery realizowane w polskim korpusie służbie cywilnej tj. pionowa i pozioma mobilność zawodowa członków tego korpusu. Praca koncentruje się na zewnętrznych uwarunkowaniach tych karier na tle procesów polityzacji i profesjonalizacji służby cywilnej. Rozprawa – z uwagi na jej politologiczny charakter – obejmuje analizę uwarunkowań: politycznych, prawnych, ekonomicznych i kulturowych. W pracy doktorskiej analizowane są również sytuacje, w których urzędnicy zawodowi obejmują stanowiska polityczne w urzędach administracji rządowej (minister, wiceminister, członek gabinetu politycznego). Innym, badanym zagadnieniem jest zmiana statusu zatrudnienia w służbie cywilnej, tj. uzyskanie statusu mianowanego urzędnika służby cywilnej poprzez ukończenie tzw. postępowania kwalifikacyjnego lub Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. W całej pracy dużo uwagi poświęcono wyższym rangą urzędnikom, gdyż to oni stanowią elitę administracyjną i mają bezpośredni kontakt z poziomem politycznym. W pracy poza analizą pozostał problem awansu kobiet, osób niepełnosprawnych oraz przedstawicieli innych grup defaworyzowanych w służbie cywilnej. Poza zakresem szczegółowej analizy pozostały także, co do zasady, inne wewnętrzne uwarunkowania kariery takie jak kwestie osobowościowe (zdolności przywódcze, ambicja) czy wiek. Praca w ograniczonym stopniu dotyczy również mobilności międzynarodowej, tj. przepływu kadr między administracjami narodowymi lub administracją narodową a organizacjami międzynarodowymi. W związku z tym nie będzie analizowana np. kwestia zatrudniania cudzoziemców w polskiej służbie cywilnej wynikająca z unijnej zasady swobodnego przepływu osób. Rozprawa pomija także zagadnienie rekrutacji do służby cywilnej osób, które nigdy wcześniej w niej nie pracowały. Nie analizuje się zatem tzw. „pierwszego zatrudnienia” w służbie cywilnej. Co do zasady, praca dotyczy sześcioletniego okresu, w którym obowiązywała najnowsza Ustawa o służbie cywilnej z 2008 roku (od wejścia w życie 24.03.2009 do 24.03.2015). Problem badawczy pracy dotyczy tego, jakie uwarunkowania zewnętrzne w jakim stopniu decydują o drogach urzędniczej kariery. Głównym celem rozprawy jest natomiast weryfikacja następującej hipotezy badawczej: „ścieżki urzędniczej kariery w polskiej służbie cywilnej są w największym stopniu determinowane przez uwarunkowania polityczne”. Celem cząstkowym jest analiza elementów stanowiących przedmiot badań. Są to przede wszystkim uwarunkowania ścieżek kariery w służbie cywilnej w Polsce. Dodatkowo, analiza obejmuje uwarunkowania występujące w brytyjskiej, francuskiej i unijnej służbie cywilnej. Drugim celem cząstkowym jest identyfikacja kierunków rozwoju mobilności urzędniczej. Trzecim jest z kolei zaproponowanie rozwiązań w zakresie mobilności urzędniczej, które usprawnią funkcjonowanie państwa.

The careers pursued by the officials in the Polish civil service corps, i.e. vertical and horizontal occupational mobility of the members of this corps, is the subject of the doctoral thesis. The thesis focuses on the external determinants of these careers against the processes of politicization and professionalization of the civil service. The thesis – due to its political science nature – encompasses the analysis of the political, legal, economic and cultural determinants. In the thesis the situations in which civil servants take political positions in government administration offices (minister, deputy minister, political cabinet member) are also analyzed. Another issue under consideration is the alteration of the employment status in the civil service i.e. gaining the status of the civil servant through the completion of so called qualification procedure or the graduation from the National School of Public Administration. In the whole thesis considerable attention has been paid to senior civil servants, since they constitute the administrative elite and have a direct contact with the political level. The problem of advancement of women, people with disabilities and the representatives of other, disadvantaged groups in the civil service remained outside of the analysis conducted in this thesis. In general, other, internal career factors like personal issues (leadership abilities, ambition) or age remained outside of the detailed analysis as well. The work to a limited degree applies also to international mobility, i.e. flow of cadres between national administrations or between the national administration and international organizations. Hence, the issue of employing the foreigners in the Polish civil service resulting from the European Union principle of free movement of persons will not be analyzed. The doctorate ignores also the issue of recruitment of persons, who have never worked in the civil service. Therefore, the so called “first employment” in the civil service is not being analyzed. In principle, the doctorate regards the six-year period, in which the newest Civil Service Act from 2008 was in force (from entering into force on 24.03.2009 to 24.03.2015). What external determinants to what degree decide about the officials’ career paths is the research problem of the doctorate. Its main objective is to verify the following research hypothesis: “the career paths of officials in the Polish civil service are to the greatest degree determined by political factors”. The partial aim is to analyze the elements constituting the subject of the research. Above all, these are the determinants of the career paths in the civil service in Poland. In addition, the analysis includes the determinants present in the British, French and European civil service. The identification of the directions of changes in the officials’ mobility development is the second partial aim. The third one, on the other hand, is to propose the solutions in the scope of civil servants’ mobility, that will improve the functioning of the state.