An Analysis of Techniques Used in the Polish Translation of J.R.R. Tolkien’s Silmarillion and their Role in Building Fictional Worlds and Cultures in a Highly Stylized Context

Esej bada wyzwania związane z tłumaczeniem dzieła literackiego J.R.R. Tolkiena pt. Silmarillion, będącego klasycznym dziełem literatury, zawierającym złożone alegorie i wpływy różnych mitologii oraz Biblii katolickiej. Analizowany jest przekład książki autorstwa M. Skibniewskiej, identyfikując różne techniki i strategie tłumaczeniowe, w tym między innymi domestication oraz syntagmatyczne tłumaczenie. Esej argumentuje, że te techniki są niezbędne do właściwego przekazania zawiłości i archaiczności stylu książki, mimo istnienia minimalnych arbitralnych lub niedokładnych tłumaczeń. Poprzez porównanie konkretnych fragmentów tekstu źródłowego z ich tłumaczeniami, esej demonstruje techniki przyjęte przez M. Skibniewską i osiągnięte przez nią efekty. Ogólnie rzecz biorąc, tłumaczenie Skibniewskiej jest uważane za prawie doskonałe oddanie źródła, dzięki jej biegłemu stosowaniu różnych technik translacyjnych i wglądowi zdobytemu dzięki dogłębnej analizie wcześniejszych dzieł Tolkiena. Esej kończy się stwierdzeniem, że tłumaczenie Silmarilliona J.R.R. Tolkiena na język polski przez Marię Skibniewską wymaga intensywnego stosowania syntagmatycznego tłumaczenia i transferu z modyfikacją adaptacyjną, aby przekazać specyficzne kulturowe zawiłości przedstawione w tekście źródłowym. Tłumaczenie Skibniewskiej biegle wykorzystuje te techniki, aby najlepiej przekazać kulturowe i historyczne znaczenie Silmarillionu w ramach jego fikcyjnego świata. Chociaż tłumaczeniu może czasem brakować dokładności, skutecznie przekazuje unikalne właściwości książki. Techniki opisane w Iluzji Przekładu Hejwowskiego udowodniły swoją skuteczność w tłumaczeniu wysoko stylizowanych dzieł literackich. Nie wiadomo wciąż jednak, czy te strategie są pomocne w tłumaczeniu wysoko stylizowanych fikcyjnych pieśni i poezji, ponieważ przykłady zawarte w Silmarillionie zawierają niewiele trafnych dowodów na ich użycie.

The essay examines the challenges of translating J.R.R. Tolkien's The Silmarillion, a classic work of literature with complex allegories and influences from various mythologies and the Catholic Bible. M. Skibniewska's translation of the book is analyzed, with various translation techniques and strategies identified, including, but not limited to domestication and syntagmatic translation. The essay argues that these techniques are necessary to properly convey the book's intricacies and archaic style, despite marginal arbitrary or inaccurate translations. By comparing specific fragments of the source text to their translations, the essay demonstrates Skibniewska's approach and the effects achieved. Overall, Skibniewska's translation is deemed a near-perfect rendition of the source, largely thanks to her expert application of various translational techniques and the insight gained from consulting Tolkien's previous works. The essay concludes with the concept that the translation of J.R.R. Tolkien's The Silmarillion into Polish by Maria Skibniewska requires a heavy use of syntagmatic translation and transfer with adaptive modification to convey the specific cultural intricacies presented in the source text. Skibniewska's translation expertly utilizes these techniques to best convey the cultural and historical meaning of The Silmarillion within its fictional universe. Although the translation may lack accuracy at times, it effectively conveys the unique properties of the book. The techniques described in Hejwowski’s Iluzja Przekładu are proven to be effective in translating highly stylized works of literature. However, it remains uncertain whether these strategies are helpful in translating highly stylized fictional songs and poetry, as the examples in The Silmarillion contain little evidence of their use.