Zastosowanie teorii dyfuzji innowacji w badaniach toponimii Kurpi Zielonych

Funkcje toponimów nie są ograniczone do podstawowych znaczeń lokalizująco-identyfikującego oraz dyferencjacyjnego. Wprowadzenie ujęcia diachronicznego pozwala na odtworzenie dawnego systemu języka oraz stosunków geograficznych, przyrodniczych, osadniczych i kulturowych, dzięki czemu nazwy geograficzne, w tym zwłaszcza nazwy miejscowe, stanowią obiekt zainteresowania geografów, historyków, archeologów i językoznawców. Większość nazw miejscowych na Kurpiach Zielonych powstała w sposób spontaniczny i oddolny oraz jest umotywowana znaczeniowo, co dało możliwość przeanalizowania rozprzestrzeniania się ich grup i odniesienia wyników do teorii dyfuzji innowacji. Problemem badawczym rozprawy jest identyfikacja typów i koncepcji wywodzących się z teorii dyfuzji innowacji w rozprzestrzenianiu się grup nazw miejscowych na Kurpiach Zielonych, wyodrębnionych na podstawie klasyfikacji Witolda Taszyckiego, uzupełnionej o nazwy relacyjne. Zebrano 198 nazw samodzielnych jednostek osadniczych na Kurpiach Zielonych, ustalono ich etymologię, możliwie najdawniejszą notację oraz przeprowadzono klasyfikację na podstawie kryterium semantyczno-etymologicznego. Wykorzystano przy tym źródła pisane i kartograficzne oraz wywiady eksperckie. Wybrano pięć grup nazw miejscowych, których liczebność pozwoliła na przeprowadzenie analiz przestrzennych: nazwy dzierżawcze, rodowe, relacyjne, topograficzne i kulturowe. Rozwój przestrzenny każdej z kategorii przedstawiono na mapach, co w połączeniu z kontekstem środowiskowym, historyczno-osadniczym, kulturowym, społecznym i gospodarczym pozwoliło na wskazanie kierunków ich rozprzestrzeniania, a także identyfikację typów ciągłego, ekspansywnego oraz najpierw relokacyjnego, a później ekspansywnego w dyfuzji grup nazw miejscowych oraz efektu sąsiedztwa na jednym z etapów dyfuzji nazw rodowych. W procesie dyfuzji grup nazw miejscowych na Kurpiach Zielonych nie zidentyfikowano typu hierarchicznego.