Pochówki ludzkie związane z XVII-wiecznymi fortyfikacjami w Ciepłem na Pomorzu Wschodnim.

Praca porusza problematykę występowania pochówków nowożytnych w obrębie wczesnośredniowiecznego grodziska w Ciepłem. Stanowisko datowane jest na X-XII wiek, a znajdujące się w nim pochówki wydatowano metodami chronologii bezwzględnej na XVI-XVII wiek. Poniższe opracowanie dotyczy czterech pochówków odkrytych w trakcie badań w latach 70. XX wieku oraz w 2023 roku. Dokonano analizy antropologicznej szczątków ludzkich, w ramach której ustalono przybliżony wiek osobników w chwili śmierci, a także opisano zmiany patologiczne dostrzeżone na ich kościach. W przypadku osobników dorosłych, określono również ich płeć biologiczną. Przedstawiono też możliwą przyczynę zmian patologicznych oraz śmierci niektórych z osobników. Ustalono, że z dużym prawdopodobieństwem pochówki powiązane są z wydarzeniami bitwy pod Gniewem z 1626 roku. Stwierdzono tak na podstawie wyników datowania radiowęglowego oraz obecności pozostałości szańców w bezpośredniej bliskości pochówków. Lokalizacja tych umocnień pokrywa się ze źródłami historycznymi dotyczącymi bitwy. Nie potwierdzono jednak, czy odnalezione pochówki należały do ofiar walk, czy były one wcześniejsze i zostały tylko naruszone w trakcie konstrukcji samych fortyfikacji.

The thesis addresses the issue of the occurrence of early modern period burials within the early medieval stronghold in Ciepłe. The site is dated to the 10th-12th centuries, while the burials within it have been dated using absolute chronology methods to the 16th-17th centuries. This study pertains to four burials discovered during excavations in the 1970s and in 2023. An anthropological analysis of the human remains was conducted, establishing the approximate age at death of the individuals and describing the pathological changes observed on their bones. For adult individuals, their biological sex was also determined. The possible cause of the pathological changes and the death of some individuals was also presented. It was established that the burials are likely connected to the events of the Battle of Gniew in 1626. This conclusion was based on the results of radiocarbon dating alongside the presence of remnants of earthworks in close proximity to the burials. The location of these fortifications corresponds with historical sources concerning the battle. However, it has not been confirmed whether the discovered burials belonged to battle casualties or whether they were older and only disturbed during the construction of the fortifications themselves.