Podmiotowość prawno-podatkowa w podatku od towarów i usług na przykładzie stałego miejsca prowadzenia działalności

Zarówno organy podatkowe, jak i podatnicy przywiązują coraz większą wagę do podatków konsumpcyjnych. Z perspektywy podatników podatki konsumpcyjne, w tym w szczególności podatek od towarów i usług, mają bezpośredni wpływ na podejmowane decyzje biznesowe. Jednym z podstawowych zagadnień, jakie zarówno podatnik, jak i organy administracji podatkowej muszą rozstrzygnąć jest miejsce opodatkowania danej transakcji. Jednoznaczne wskazanie miejsca opodatkowania usług może nastręczać poważne problemy, które wynikają między innymi z trudności w określeniu podmiotów biorących udział w transakcji - znaczne wątpliwości mogą powstać odnośnie ustalenia, kto jest rzeczywistym korzystającym z usługi, szczególnie w sytuacji, kiedy dane przedsiębiorstwo prowadzi działalność za pośrednictwem stałych miejsc prowadzenia działalności. Po pierwsze brak jest jednoznacznych wskazówek jak należy zdefiniować stałe miejsce prowadzenia działalności. Bazujące na przepisach Rozporządzenia 282/2011 oraz analizując orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, sądów krajowych, jaki i poglądy wyrażone przez doktrynę można dojść do konstatacji, że stałe miejsce prowadzenia działalności powinno: charakteryzować się wystarczającą stałością, posiadać wystarczające zasoby ludzkie, posiadać wystarczające zasoby techniczne, być w stanie wykorzystywać nabywane usługi, posiadać niezależność przy podpisywaniu umów/ zwieraniu kontraktów oraz przy podejmowaniu decyzji zarządczych, ponosić ryzyko ekonomiczne prowadzonej działalności. Po drugie, w sytuacji, kiedy podatnik uzna, że posiada stałe miejsce prowadzenia działalności na terytorium kraju innego niż miejsce jego siedziby, powstaje pytanie, w jaki sposób posiadanie danego stałego miejsca prowadzenia działalności wpływa na sposób rozliczania konkretnych transakcji. Przede wszystkim kluczowa jest odpowiedź czy to stałe miejsce prowadzenia działalności jest odrębnym podatnikiem w stosunku do przedsiębiorstwa głównego (czy ma własną podmiotowość prawnopodatkową). Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami stałe miejsce prowadzenia działalności nie jest odrębnym podatnikiem. Jednakże ze względu na postępujące procesy globalizacyjne oraz coraz większy rozwój przedsiębiorstw prowadzących działalność w innych państwach za pośrednictwem stałych miejsc prowadzenia działalności, takie podejście powoduje, że łatwo można kształtować prowadzoną przez dane przedsiębiorstwo działalność, w taki sposób, aby zminimalizować wysokość zobowiązania podatkowego z tytułu podatku od wartości dodanej. Biorąc pod uwagę powyższe zasadne byłoby przyznanie podmiotowości podatkowej w podatku od towarów i usług stałemu miejscu prowadzenia działalności w kontekście dokonywania transakcji pomiędzy przedsiębiorstwem głównym a stałym miejscem prowadzenia działalności lub pomiędzy poszczególnymi miejscami prowadzenia działalności. W konsekwencji transakcje mające miejsce pomiędzy tymi podmiotami powinny być opodatkowane. Odnośnie wyceny transakcji mających miejsce pomiędzy jednostkami wewnętrznymi danego przedsiębiorstwa zasadne byłoby wykorzystanie koncepcji cen transferowych sformułowanej na potrzeby podatku dochodowego.

Both tax authorities and taxpayers are attaching increasing importance to consumption taxes. From the taxpayers’ perspective, consumption taxes, and in particular VAT, have a direct impact on their business decisions. One of the fundamental matters that both the taxable person and the tax authorities have to resolve is the place of taxation of a given transaction. This arise from, inter alia, the difficulty in identifying the entities participating in the transaction – there may appear significant doubts with regard to determining who the actual customer of service is, especially in case the enterprise conducts its business activity through fixed establishments. Firstly, there are no clear guidelines on how a fixed establishment should be defined. Based on provisions of the Council Implementing Regulation (EU) No 282/2011 and on the case law of the Court of Justice of the European Union, case law of the Polish courts, as well as the views expressed by the doctrine, it may be lead a conclusion that a fixed establishment should: Be characterised by a sufficient degree of permanence; Have a suitable structure in terms of human resources; Have a suitable structure in terms of technical resources; Be able to receive and use the services supplied to it for its own needs. Pursue sufficient independence in signing agreements/ entering contracts as well as in making management decisions; Bear the economic risk arising from its business activity. Secondly, where a taxable person recognise that he has a fixed establishment in the territory of a country other than his place of establishment, there arises the question in what manner having a given fixed establishment impacts the manner of settling the particular transactions. Above all, of key significance is the answer whether this fixed establishment is a separate taxable person in its relation with the head office (whether it has its own legal and tax subjectivity). According to the current regulations, a fixed establishment generally cannot be treated as a separate taxable person. However, due to the advancing processes of globalisation and the increasing development of companies pursuing activities in other countries through fixed establishments, such an approach stimulating tax avoidance processes, i.e. the taxpayers shape its activity in such manner in order to minimise the amount of tax obligation resulting from the VAT. Taking the above into consideration, it would be reasonable to attribute tax subjectivity in VAT to the fixed establishment in the context of transactions performed between the head office and its own fixed establishment or between the particular fixed establishments belonging to one enterprise. Consequently, the transactions made between these entities should be taxed. With regard to pricing of transactions between internal entities within a given company, it would be justified to take advantage of the concept of transfer pricing formulated for income tax purposes.