Prawo do odliczenia podatku naliczonego a dobra wiara podatnika podatku od towarów i usług

W ramach niniejszej pracy magisterskiej autor analizuje zagadnienie prawa do odliczenia podatku naliczonego oraz wypracowaną przez TSUE koncepcję „dobrej wiary”. W pierwszej kolejności rozważania dotyczą teoretycznoprawnej konstrukcji instytucji podatku naliczonego i roli zasady neutralności podatku VAT, a także wynikających z treści przepisów prawnych przesłanek przysługiwania prawa do odliczenia podatku naliczonego oraz wyłączeniach tego prawa. W dalszej kolejności zreferowana zostaje geneza koncepcji „dobrej wiary” i konsekwencje jej wprowadzenia, a także wynikające z orzecznictwa TSUE kryteria uznania podatnika za działającego w dobrej wierze. Analizie poddane jest również zagadnienie obowiązku badania dobrej wiary podatnika przez organy podatkowe w przypadku braku przedmiotu obrotu. Przedmiotem ostatniego z rozdziałów jest z kolei zgodność praktyki polskich organów podatkowych oraz orzecznictwa krajowych sądów administracyjnych w zakresie badania i oceny dobrej wiary podatników oraz zachowania przez nich należytej staranności z wymogami wynikającymi w tym zakresie z dorobku orzeczniczego TSUE. Podsumowując przeprowadzone rozważania autor zauważa, że obecnie obowiązujące przepisy ustawy o VAT dotyczące prawa do odliczenia podatku naliczonego nie zawierają nawet wzmianki o dobrej wierze podatnika, chociaż koncepcja ta ma w wielu sprawach kluczowe znaczenie dla przyznania albo zakwestionowania prawa do odliczenia podatku naliczonego. Z tego względu sformułowane zostają wnioski de lege ferenda, w ramach których postuluje się wprowadzenie zmian w treści przepisów ustawy o VAT oraz wydanie okólnika albo objaśnień podatkowych, które uwzględniałyby tezy wynikające z orzecznictwa TSUE w przedmiotowym zakresie.

In this thesis, the author analyses the issue of the right to deduct input tax and the concept of 'good faith' developed by the CJEU. First, the theoretical and legal construction of the institution of input tax and the role of the principle of VAT neutrality are considered, as well as the prerequisites for the right to deduct input tax and the exclusions of this right resulting from the content of the legal regulations. The genesis of the concept of 'good faith' and the consequences of its introduction, as well as the criteria arising from the CJEU jurisprudence for considering a taxable person as acting in good faith, are then discussed. The issue of the tax authorities' obligation to examine the taxable person's good faith in the absence of an object of trade is also analysed. The subject of the last chapter, in turn, is the compliance of the practice of Polish tax authorities and the jurisprudence of national administrative courts with respect to the examination and assessment of the good faith of taxable persons and their due diligence with the requirements arising in this respect from the case law of the CJEU. Summarising the considerations carried out, the author notes that the current provisions of the VAT Act concerning the right to deduct input tax do not even contain a mention of the taxable person's good faith, although this concept is crucial in many cases for granting or challenging the right to deduct input tax. For this reason, de lege ferenda proposals are made to amend the wording of the VAT Act and to issue a circular or tax explanatory notes that would take into account the theses stemming from the CJEU case law in this respect.