Dziecięce/niedziecięce. Wybrane opowiadania Tove Jansson w kontekście badań nad dziecięcością w literaturze

Praca ma na celu próbę odczarowania wizerunku Tove Jansson jako pisarki stricte dla dzieci oraz analizę dziecięcości w rozumieniu artystki. W rozdziale pierwszym poddawana analizie jest przede wszystkim biografia Jansson i jej teksty eseistyczne na temat literatury dla dzieci. Książki dla najmłodszych czytelników jej autorstwa zostają zestawione z epokowymi tendencjami i elementami teorii literatury dziecięcej. Wspomniana jest również pozycja uniwersum Muminków na polskim rynku wydawniczym, która zdaje się być symptomatyczna dla ukazania przyczyny jego funkcjonowania w świadomości społecznej. Drugi rozdział opiera się na analizie komparatystycznej w duchu close reading czterech opowiadań Tove Jansson – dwóch z tomu dla dzieci pt. Opowiadania z Doliny Muminków i dwóch ze zbioru dla dorosłych pt. Wiadomość. Dzięki zestawieniu ze sobą tekstów skierowanych do różnych grup wiekowych, ale poruszających podobną tematykę, wyraźnie widać różnice w przedstawianiu świata dorosłego i świata dziecięcych historii. Opowiadania łączy tematyka koncepcje psychologiczne, filozoficzne – jednakże w utworach skierowanych do dzieci zawarte są pewne uproszczenia, kontrastujące ze światem przedstawionym stworzonym z myślą o dorosłym czytelniku.

The aim of the work is to attempt to demystify the image of Tove Jansson as an exclusively children's writer and to analyze the concept of childhood in the artist's understanding. In the first chapter, Jansson's biography and her essays on children's literature are analyzed. Her books for young readers are juxtaposed with the epochal trends and elements of children's literature theory. The position of the Moomin universe in the Polish publishing market is also mentioned, which seems symptomatic for revealing the reason for its presence in the social consciousness. The second chapter is based on a comparative analysis in the spirit of Close Reading of four of Tove Jansson's short stories—two from the collection for children Tales from Moominvalley and two from the collection for adults Messages: Selected Stories 1971–1997. By comparing texts aimed at different age groups but dealing with similar themes, the differences in the portrayal of the adult world and the world of children's stories are clearly visible. The stories share themes—psychological and philosophical concepts—however, the works intended for children contain certain simplifications, contrasting with the world presented for the adult reader.