Prawo konstytucyjne czy prawo unijne? Znaczenie zasady pierwszeństwa prawa unijnego

Praca przedstawia wybrane zagadnienia dotyczące zasady pierwszeństwa, jako jednej z najważniejszych reguł kolizyjnych w porządku prawnym Unii Europejskiej. W pierwszym rozdziale przedstawiony został zarys integracji europejskiej oraz proces kształtowania się Unii w dzisiejszym kształcie. Znajduje się tam również analiza systemu unijnego oraz charakterystyki porządku prawnego. Opisana została również problematyka uznania sądów krajowych za sądy unijne. Rozdział drugi poświęcony jest analizie zasady pierwszeństwa pod względem jej treści, genezy a także zakresu obowiązywania. W dalszej części opisane zostały próby kodyfikacji zasady w prawie traktatowym Unii w ramach projektu Konstytucji dla Europy oraz Traktatu z Lizbony. Przedstawiona została również rola Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ukształtowaniu oraz przestrzeganiu zasady pierwszeństwa oraz znaczenie instytucji pytań prejudycjalnych. W ostatnim rozdziale przedstawiono problematykę relacji między sądami konstytucyjnymi państw członkowskich a Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej w kontekście rywalizacji o status „sądu ostatniego słowa” oraz problemu podwójnej lojalności. Przedstawione zostały również modele stosowania zasady pierwszeństwa na przykładzie orzecznictwa oraz stanowisk wybranych państw członkowskich.

This study presents selected issues concerning the principle of primacy as one of the most important conflict rules in the legal order of the European Union. The first chapter provides an overview of European integration and the process of formation of the Union as it stands today. It also analyses the EU system and the characteristics of the legal order. The problem of the recognition of national courts as EU courts is also described. The second chapter is devoted to an analysis of the principle of primacy from the point of view of its content, genesis, as well as its scope of application. It goes on to describe the attempts to codify this principle in the Union's treaty law within the framework of the draft Constitution for Europe and the Treaty of Lisbon. The role of the Court of Justice of the European Union in shaping and upholding the principle of primacy and the importance of the institution of questions referred for a preliminary ruling are also presented. The final chapter presents the problem of the relationship between the constitutional courts of the Member States and the Court of Justice of the European Union in the context of competition for the status of ‘court of last resort’ and the problem of dual loyalty. Models of applying the principle of primacy are also presented, using the case law and positions of selected Member States as examples.