Malakofauna osadów Jaskini Jasnej w Strzegowej (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska)

Próbki osadów plejstoceńskich i holoceńskich, pobrane z wykopów w dnie Jaskini Jasnej w Strzegowej, znajdującej się koło miejscowości Strzegowa na Wyżynie Częstochowskiej, poddano analizie malakologicznej. Rozpoznano 22 gatunki ślimaków, w tym m.in. 7 istotnych dla wnioskowania na temat przemian środowiskowych: Helicigona faustina, Helicigona lapicida, Discus ruderatus, Discus rotundatus, Cochlodina orthostoma, Laciniaria plicata, Isognomostoma isognomostomos. Sukcesja malakologiczna zapisana w osadach holoceńskich odzwierciedla zmianę klimatu z chłodnego, odpowiadającego lasom tajgi, do ciepłego i wilgotnego z przewagą gęstych lasów liściastych. Na diagramach malakologicznych wyraźnie zaznaczył się proces stopniowego zanikania Discus ruderatus i zastępowania go przez Discus rotundatus, co jest interpretowane jako granica między okresem borealnym a atlantyckim. Osady plejstoceńskie są silnie zaburzone przez procesy postdepozycyjne, w związku z tym uznano, że wnioskowanie zmian klimatycznych na podstawie występującej w nich malakofauny jest ograniczone. Jaskinia Jasna jest także stanowiskiem archeologicznym, znaleziono w niej zabytki przemysłu lewaluaskiego i mustierskiego związane z działalnością Homo neanderthalensis, przemieszane z zabytkami kultury graweckiej i oryniackiej będącymi wytworami Homo sapiens. W młodszych warstwach odnaleziono natomiast zabytki neolityczne i średniowieczne. Wyniki analizy malakologicznej dostarczają zatem informacji na temat zmian środowiska, jakich doświadczali ówcześni ludzie.

Pleistocene and Holocene sediment samples, collected from excavations in the floor of Jasna Cave in Strzegowa, located near the village of Strzegowa in the Częstochowa Upland, were subjected to malacological analysis. Twenty-two species of snails were identified, including seven significant for drawing conclusions about environmental changes: Helicigona faustina, Helicigona lapicida, Discus ruderatus, Discus rotundatus, Cochlodina orthostoma, Laciniaria plicata, and Isognomostoma isognomostomos. The malacological succession recorded in the Holocene sediments reflects a climatic shift from a cold climate, corresponding to taiga forests, to a warm and humid climate dominated by dense deciduous forests. On the malacological diagrams, the gradual disappearance of Discus ruderatus and its replacement by Discus rotundatus is clearly marked, which is interpreted as the boundary between the Boreal and Atlantic periods. The Pleistocene sediments are strongly disturbed by post-depositional processes, and as such, it was concluded that drawing climatic conclusions based on the malacofauna found in them is limited. Jasna Cave is also an archaeological site, where artifacts from the Levallois and Mousterian industries, associated with the activities of Homo neanderthalensis, were found, mixed with Gravettian and Aurignacian culture artifacts produced by Homo sapiens. In younger layers, Neolithic and medieval artifacts were also discovered. The results of the malacological analysis, therefore, provide information about the environmental changes experienced by the people living in that area at the time.