Ocena podatności Jezior Oleckich na degradację

Jeziora Oleckie rozumiane są jako: Jezioro Oleckie Wielkie i Jezioro Oleckie Małe. Ocena podatności jezior na degradację została przeprowadzona przy użyciu publicznie dostępnych danych. Wykorzystano klasyfikację z dwóch metod. Pierwszą jest System Oceny Jakości Jezior zaproponowany przez Cydzik, Kudelską i Soszkę (1982) w ramach opracowania „Atlasu stanu czystości jezior Polski” przez ówczesny Instytut Kształtowania Środowiska. Drugą metodą jest ta zaproponowana przez Bajkiewicz-Grabowską (1981), która zwraca uwagę na warunki zlewniowe. Ilość i jakość danych w dostępie publicznym okazała się niezadowalająca, a w związku z tym ocena podatności na degradację jest wybrakowana. Ocena wykazała, że Jezioro Oleckie Wielkie należy do I kategorii podatności na degradację (wg SOJJ) i do pierwszej klasy odporności (wg Bajkiewicz-Grabowskiej), natomiast w przypadku Jeziora Oleckiego Małego jest to II kategoria podatności i II klasie odporności. Ponad to zakres pracy obejmuje ocenę zawartości azotu azotanowego (V) oraz fosforu fosforanowego (od marca do czerwca 2023 roku) w wodach jezior: Oleckiego Wielkiego i Oleckiego Małego i ich dopływów oraz rzeki Legi. W celu porównania wyników wykorzystano dane z badań przeprowadzonych w 2020 roku, wykonywane na potrzeby pracy licencjackiej, obejmujące wody Jezior Oleckich i rzeki Legi. Przekroje i punkty pomiarowe zostały wyznaczone na podstawie drogi migracji substancji biogennych wzdłuż cieku przepływającego przez oba jeziora, zaczynając od Legi przed wpływem do Jeziora Oleckiego Wielkiego, kończąc na wypływie Legi z Jeziora Oleckiego Małego. W badanym okresie przestrzenne zróżnicowanie stężenia N-NO3 w punktach i przekrojach pomiarowych wahało się od 0,33 mg∙dm–3 do 21,5 mg∙dm–3, natomiast stężenie P-PO4 pomiędzy <0,05 mg∙dm–3 (zakres pomiaru) a 0,49 mg∙dm–3. Zaobserwowano podwyższone stężenia fosforu fosforanowego wczesną wiosną oraz zmniejszoną obecność związków fosforu w okresie wzrostu organizmów wodnych. Najniższe średnie stężenie azotanów zaobserwowano w wodach Legi przed wpływem do Jeziora Oleckiego Wielkiego, a najwyższe stężenie zaznaczyło się na odcinku pomiędzy jeziorami, gdzie zagospodarowanie zlewni jest najbardziej zróżnicowane.

The assessment of the lakes' susceptibility to degradation was carried out using publicly available data. A classification of two methods was used. The first is the Lake Quality Assessment System (pol. System Oceny Jakości Jezior - SOJJ) proposed by Cydzik, Kudelska and Soszka (1982) as part of the development of the Atlas stanu czystości jezior Polski by the then Institute of Environmental Management (pol. Instytut Kształtowania Środowiska). The second method is the one proposed by Bajkiewicz-Grabowska (1981), which focuses on catchment conditions. The quantity and quality of data in public access turned out to be unsatisfactory, therefore the assessment of susceptibility to degradation is deficient. The assessment showed that Lake Oleckie Wielkie belongs to the I category of susceptibility to degradation (according to SOJJ) and to the I class of resistance (according to Bajkiewicz-Grabowska), while in the case of Lake Oleckie Małe it is the II category of susceptibility and II class of resistance. In addition, the scope of the work includes the assessment of the content of N-NO3 and P-PO4 (from March to June 2023) in the waters of the lakes: Oleckie Wielkie and Oleckie Małe, their tributaries, and the Lega River. In order to compare the results, data from research conducted in 2020, performed for the needs of the bachelor's thesis, covering the waters of the Oleckie Lakes and the Lega River was used. Measurement points were designated based on the migration path of biogenic substances along the stream flowing through both lakes, starting from the Lega before its inflow into Lake Oleckie Wielkie, ending with the outflow of the Lega from Lake Oleckie Małe. In the period under study, the spatial variation of N-NO3 concentration in measurement points from 0.33 mg∙dm–3 to 21.5 mg∙dm–3, while the P-PO4 concentration ranged between <0.05 mg∙dm–3 (measurement range) and 0.49 mg∙dm–3. Increased phosphate concentrations were observed in early spring and reduced presence of phosphorus compounds during the growth of aquatic organisms. The lowest average nitrate concentration was observed in the waters of the Lega before it flowed into Lake Oleckie Wielkie, and the highest concentration was noted in the section between the lakes, where the development of the catchment is the most diverse.