Rola tłumacza polskiego języka migowego w zapewnianiu dostępności i przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu osób głuchych

Głusi jako osoby niesłyszące podlegają prawom i ochronie przepisów związanych z osobami z niepełnosprawnością, które powinny zapewniać im dostęp do informacji i usług oraz takie same możliwości w życiu, jakie mają inni obywatele, niezależnie od ich statusu audiologicznego. Grupa ta jest jednak bardzo różnorodna pod względem sposobów komunikacji i związanych z nimi potrzeb. Głusi stanowią w państwie Polskim mniejszość pod względem liczbowym, ale również kulturowym, ponieważ część z nich tworzy wyjątkową społeczność związaną z językiem migowym oraz Kulturą Głuchych. Z różnych powodów związanych z ich ,,odmiennością” Głusi podlegają dyskryminacji i marginalizacji przez większość, jaką są osoby słyszące. Może się to wiązać z nieświadomością społeczną, utartymi stereotypami na temat owej grupy społecznej lub brakiem jasnych regulacji prawnych w kontekście statusu polskiego języka migowego. Powoduje to wykluczenie społeczne, które może przyjmować formę ograniczonej dostępności informacyjnej (cyfrowej bądź w sytuacjach na żywo) ze względu na język. Pomimo ustawy związanej z językiem migowym, Głusi nadal doświadczają dyskryminujących incydentów związanych z zapewnianą im dostępnością, która często jest pozorna i nie odpowiada na ich zróżnicowane potrzeby komunikacyjne. O społeczności Głuchych długo pisano w kontekstach edukacji włączającej lub klienta tłumacza języka migowego z perspektywy słyszącego autora bądź w paradygmacie medycznym. Praca ta bada rolę tłumacza polskiego języka migowego w zapewnianiu dostępności i przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu osób głuchych. Omawia teorię zagadnień ,,wykluczenia” i ,,dostępności”, postać tłumacza języka migowego, sytuację społeczności w Polsce w kontekście prawnym oraz stan dostępności dla Głuchych. Autorka bada zjawisko wykluczenia społecznego głuchych poprzez kilka etapów badania: obserwacje niejawną w instytucji publicznej oraz analizę wybranych publikacji w mediach społecznościowych – postów na platformie Facebook, napisanych w języku polskim przez pięciu Głuchych, którzy sprzeciwiają się brakowi dostępności dla Głuchych. Uzupełniają to wywiady z czworgiem autorów po-stów internetowych, podczas których definiują oni zagadnienie dostępności oraz wykluczenia społecznego. Autorka pracy analizuje zebrane materiały pod kątem roli tłumacza polskiego języka migowego, który mógłby zapobiec owym sytuacjom.

As deaf people, the Deaf are subject to the rights and protections of laws related to people with disabilities, which should ensure that they have access to information and services and the same opportunities in life as other citizens, regardless of their hearing status. However, this group is very diverse in terms of their modes of communication and related needs. Deaf people are a minority in the country of Poland in terms of numbers, but also culturally, as some of them form a unique community associated with sign language and Deaf Culture. For various reasons related to their , “otherness”, the Deaf are subject to discrimination and marginalization by the majority, which are hearing people. This may be connected to social ignorance, established stereotypes about this social group or the lack of clear legal regula-tions in the context of the status of Polish Sign Language. This results in social exclusion, which can take the form of limited information accessibility (either digitally or in live situa-tions) due to language. Despite the law related to signed language, the Deaf continue to ex-perience discriminatory incidents related to the accessibility provided to them, which is of-ten sham and does not respond to their diverse communication needs. The Deaf community has long been written about in the contexts of inclusive educa-tion or the signed language interpreter client from the perspective of the hearing author or in the medical paradigm. This work examines the role of the Polish Sign Language interpreter in ensuring accessibility and preventing social exclusion of the Deaf. It discusses the theory of the issues of ,,exclusion“ and ,,accessibility”, the figure of the sign language interpreter, the situation of the community in Poland in the legal context and the state of accessibility for the Deaf. The author examines the phenomenon of social exclusion of the Deaf through several stages of research: covert observation in a public institution and analysis of selected social media publications – posts on the Facebook platform, written in Polish by five Deaf people who oppose the lack of accessibility for the Deaf. This is supplemented by interviews with the four authors of the online posts, during which they define the issue of accessibility and social exclusion. The author of the paper analyzes the collected material in terms of the role of a Polish Sign Language interpreter who could prevent these situations.