Odpowiedzialność obrońcy za przestępstwo prania pieniędzy (art. 299 KK)

Przestępstwo prania korzyści uzyskanych z przestępstwa stypizowane w art. 299 KK stanowi zagrożenie dla szeregu dóbr chronionych od wymiaru sprawiedliwości i pewności obrotu gospodarczego po indywidualne dobra pokrzywdzonych przestępstwem, z którego pochodzą legitymizowane korzyści. W toku wysiłków ustawodawców krajowych oraz unijnych mających na celu efektywne zwalczanie zjawiska legitymizowania wartości majątkowych pochodzących z przestępstwa zidentyfikowane została konieczność nałożenia szczególnych obowiązków związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy na przedstawicieli zawodów prawniczych, którzy nierzadko uczestniczą w niniejszym zjawisku w mniej lub bardziej świadomy sposób. Chociaż kwestia możliwości ponoszenia odpowiedzialności karnej za przestępstwo prania pieniędzy przez przedstawicieli zawodów prawniczych nie budzi wątpliwości, w niektórych przypadkach obowiązki przedstawicieli zawodów prawniczych wynikające z szerokiego zakresu zachowań objętych dyspozycją art. 299 KK pozostają w konflikcie z obowiązkami wynikającymi z relacji zaufania pomiędzy prawnikiem a klientem. Szczególny przykład sprzecznych ze sobą obowiązków stanowi sytuacja obrońcy, który przyjmując środki od własnych klientów może wypełnić znamiona przestępstwa prania pieniędzy. Niniejsze opracowanie ma na celu zarysowanie potencjalnych naruszeń praw oskarżonego oraz obrońcy wynikających z obecnego kształtu regulacji przestępstwa prania pieniędzy, wskazujących na zasadność ograniczenia odpowiedzialności karnej obrońców za wskazany czyn oraz przedstawienie propozycji takich ograniczeń poruszanych w doktrynie polskiej oraz niemieckiej.

The offence of laundering the proceeds of crime, as defined in Article 299 of the Criminal Code, poses a threat to a number of protected interests, ranging from the administration of justice and the certainty of economic transactions to the individual interests of the victims of the crime from which the legitimised proceeds originate. The efforts of national and EU legislators to effectively combat the phenomenon of legitimisation of criminal assets have identified the need to impose specific anti-money laundering obligations on legal professionals who often participate in this phenomenon in a more or less conscious manner. Although the general possibility of incurring criminal liability for the offence of money laundering by legal professionals raises no doubts, in some cases the obligations of legal professionals arising from the broad scope of conduct covered by the Article 299 of the Criminal Code are in conflict with the obligations arising from the relationship of trust between the lawyer and the client. A particular example of conflicting duties is the situation of a defence counsel who, by accepting funds from his own clients, may fulfil the elements of the offence of money laundering. The purpose of this study is to outline potential violations of the rights of the accused and the defence counsel resulting from the current form of the regulation of the money laundering offence, indicating the legitimacy of limiting the criminal liability of defence counsel for the indicated act and to present proposals for such limitations raised in the Polish and German doctrine.