Wykładnia prokonstytucyjna dóbr chronionych w polskim prawie karnym

Celem przyświecającym poszukiwaniom towarzyszącym pisaniu omawianej pracy doktorskiej było znalezienie metody takiego konstruowania prawa karnego i prowadzenia jego wykładni, aby osoby poddane tej regulacji, nawet bez zrozumienia poszczególnych konstrukcji w nim zawartych, odwołując się do znanych im, przyswojonych w procesie socjalizacji wtórnej, źródeł czerpania wzorców, mogły zachowywać się w sposób z tym prawem zgodny, a więc nie powodować uruchomienia procesu przypisywania odpowiedzialności karnej i jej egzekwowania.Omówione w pracy wyniki badań, z różnych perspektyw skłaniające do sięgania do Konstytucji RP w procesie stanowienia i stosowania prawa karnego, zarówno przez teoretyków, jak i praktyków, stały się podstawą tezy o obowiązku prowadzenia wykładni prokonstytucyjnej prawa karnego, sformułowanej i zweryfikowanej w ramach pracy doktorskiej będącej przedmiotem niniejszego autoreferatu. Przed omówieniem poszczególnych rozdziałów rozprawy, wskazujących przyjętą w niej metodę oraz prowadzących do próby zrekonstruowania modelu pozwalającego na aplikację kontekstu konstytucyjnego w prawie karnym, należy jeszcze zwrócić uwagę na szerokie rozumienie pojęcia „wykładnia”, które zastosowane zostało w odniesieniu nie tylko do procesu stosowania prawa karnego, ale także jego stanowienia. Jest to uzasadnione przyjętą perspektywą konstytucyjną, która włączana jest w proces stanowienia oraz stosowania prawa karnego, a zatem na każdej z tych płaszczyzn odbywa się proces wykładni norm ustawy zasadniczej oraz aplikowania ich zdekodowanej treści.

The main assumption (verified and finally approved in the dissertation) claims that in Poland the Constitution can be understood as the source of knowledge about goods that play the essential role for our society. This interpretation is supported by the political community’s concept treating a community as a community of values in the same time. In other words, there can’t exist any community without common values, regardless if more communitarian or liberal. This kind of approach is manifested in the preamble to the Constitution of the Republic of Poland and in its further provisions, particularly in the principle of common good, the principle of supremacy of the Constitution to other acts and the principle of direct application of its provisions. The process of interpretation of criminal law based on the supremacy of the Constitution and the presumption of constitutionality of an act should concern following steps: a) determination of the conflicting goods (usually there is a collision of goods - that are to be placed under protection - and individual freedom), b) optimization of conflicting goods with regard to the principle of proportionality (art. 31.3 of the Polish Constitution) , c) application of the effect of optimization to the specific case.