Złe i dobre praktyki kształtowania obszaru osiedli mieszkaniowych na przykładzie osiedla Orlik (Gocław) w Warszawie

Celem niniejszej pracy była analiza wpływu urbanizacji na warunki środowiskowe na osiedlu Orlik (Gocław, Warszawa) oraz wskazanie możliwości ich poprawy, a przy tym poprawy jakości życia mieszkańców, poprzez zastosowanie rozwiązań błękitno-zielonej infrastruktury. Urbanizacja, szczególnie na obszarach takich jak Gocław, prowadzi do zagęszczenia zabudowy i zmniejszenia powierzchni terenów zieleni, co skutkuje zjawiskami takimi jak miejska wyspa ciepła (MWC) czy problemy z retencją wód opadowych. Wszystkie te problemy mają również negatywny wpływ na zdrowie ludzi i zwierząt, powodują utratę bioróżnorodności oraz mogą generować dodatkowe, niepotrzebne koszty bytowe. W pracy podkreślono znaczenie zrównoważonego rozwoju w kształtowaniu przestrzeni miejskich, kładąc nacisk na integrację aspektów ekologicznych, społecznych i gospodarczych, poprzez zapewnianie usług ekosystemowych. Szczególną uwagę poświęcono edukacji klimatycznej i zaangażowaniu lokalnych społeczności w procesy lokalnego planowania przestrzennego. Szczegółowo przeanalizowano infrastrukturę osiedla Orlik oraz przeprowadzono badania terenowe, które wykazały występowanie opisanych problemów środowiskowych na jego terenie. W odpowiedzi na te wyzwania, zaproponowano wdrożenie elementów błękitno-zielonej infrastruktury (BZI) jako narzędzia adaptacyjnego. Rozwiązania te są efektywne kosztowo i uniwersalne, możliwe do dostosowania zarówno do nowo projektowanych osiedli, jak i terenów już zabudowanych.

The objective of this thesis was to analyze the impact of urbanization on environmental conditions in the Orlik housing estate (Gocław, Warsaw) and to identify their potential for improvement, thereby enhancing residents’ quality of life, through the use of blue-green infrastructure. Urbanization, particularly in areas such as Gocław, leads to denser development and the reduction of green spaces, resulting in phenomena like urban heat islands (UHI) and problems with stormwater retention. These issues negatively affect both human and animal health, cause a loss of biodiversity and can lead to unnecessary additional living costs. The study emphasizes the importance of sustainable development in urban planning and highlights the integration of ecological, social and economic aspects through the provision of ecosystem services. Special attention was given to climate education and the involvement of local communities in the processes of local spatial planning. The Orlik estate’s infrastructure was examined in detail and the conducted field research confirmed presence of the described environmental problems on its grounds. The implementation of blue-green infrastructure (BGI) is a perfect adaptive tool to resolve those chellenges. Such solutions are cost-effective, versatile, and can be adapted to both newly designed housing estates and already developed areas.