Linguistic dehumanization within the framework of Discursive Worldview
Abstrakt (PL)
W dziedzinie psychologii społecznej dehumanizację (odczłowieczenie) opisuje się jako proces psychologiczny, w wyniku którego członkom grupy obcej odmawia się pełnego człowieczeństwa, co skutkuje postrzeganą asymetrią między tymi, którzy posiadają cechy ludzkie, a tymi, którym pozornie ich brakuje w postrzeganiu grupy własnej. Zjawisko to zostało sklasyfikowane jako warunek konieczny ludobójstwa, usankcjonowanych masowych zabójstw, tortur i innych mniej dotkliwych form przemocy międzygrupowej, a także redukcji empatii, uprzedmiotowienia, dyskryminacji i uprzedzeń międzygrupowych obecnych w codziennym życiu. Pierwsze badania empiryczne nad dehumanizacją doprowadziły do sformułowania modelu rozłączenia moralnego, złożonego procesu psychologicznego, który pozwala sprawcom przemocy dezaktywować mechanizmy samokontroli poprzez stworzenie mentalnej wersji rzeczywistości, w której godne potępienia zachowanie nie wydaje się już odrażające (Bandura 1999). Rozłączenie moralne jest realizowane w trzech etapach, wpływając na postrzeganie niemoralnych zachowań, ich szkodliwych skutków oraz ofiar doświadczających owych skutków. Dehumanizacja jest istotną częścią tego procesu, usuwając ofiarę spod rozważań moralnych poprzez pozorne pozbawienie jej ludzkich cech. Niniejsza rozprawa ma na celu zbadanie, w jaki sposób język działa na poszczególnych etapach rozłączenia moralnego oraz przeanalizowanie sposobów stosowania różnych technik i strategii językowych w celu dehumanizacji. Ponieważ praca dotyczy głównie jej objawów w dyskursie, autorka posługuje się analityczną kategorią dyskursywnego obrazu świata (DOŚ) zaproponowaną przez Waldemara Czachura (2011a, 2011b, 2016), aby uchwycić rolę dehumanizacji w negocjowaniu wiedzy i znaczenia w różnych dyskursach, np. w propagandzie politycznej, w mediach, czy w slangu i żargonie poszczególnych grup społecznych i zawodowych. Pierwszy rozdział zawiera przegląd teorii dehumanizacji z perspektywy psychologii społecznej, a także przedstawia zebrane modele teoretyczne rozpatrujące różne aspekty tego zjawiska. W drugim rozdziale omówiono techniki językowe, dzięki którym w dyskursie dochodzi do dehumanizacji. Trzeci rozdział to seria badań analizujących sposoby wykorzystania tych technik w poszczególnych dyskursach, w celu uchwycenia DOŚ powstałych w ich wyniku. Czwarty rozdział wprowadza teorię legitymizacji przez proksymizację, techniki stosowanej w dyskursie politycznym, która wzmacnia efekty dehumanizujących strategii omówionych w poprzednich rozdziałach, służąc jako wezwanie do natychmiastowego działania przeciwko odczłowieczonej grupie obcej. Rozprawę kończą wnioski dotyczące języka dehumanizacji i rozłączenia moralnego oraz zarys ogólnego modelu dehumanizującego dyskursywnego obrazu świata.
Abstrakt (EN)
In the field of social psychology, dehumanization is described as a psychological process whereby full humanness is denied to members of the outgroup, resulting in a perceived asymmetry between those who possess human qualities and those who seem to lack them in the eyes of the ingroup. The phenomenon has been identified as a prerequisite to genocide, state-sanctioned mass killings, torture, and other less severe forms of intergroup violence, as well as the reduction of empathy, objectification, discrimination, and intergroup bias present in our everyday lives. First empirical studies on dehumanization led to the formulation of a model of moral disengagement, a complex psychological process allowing the perpetrators of violence to deactivate their moral self-actions by creating a mental version of reality in which condemnable behavior no longer seems repugnant (Bandura 1999). Moral disengagement is said to operate at three stages, affecting the perception of reprehensible conduct, its detrimental effects, and the victim. Dehumanization is a vital part of that process, removing the victim from moral consideration by stripping them of their human qualities. This dissertation aims to investigate how language operates at different stages of moral disengagement and how different linguistic techniques and strategies may be employed to effectuate dehumanization. As the thesis is concerned mainly with its symptoms in discourse, the author employs the analytical category of discursive worldview (DWV) proposed by Waldemar Czachur (2011a, 2011b, 2016) to capture the role of dehumanization in negotiating knowledge and meaning in a variety of discourses, e.g. in political propaganda, in the media, or the slang and jargon of particular social and professional groups. The first chapter provides an overview of theories of dehumanization from the perspective of social psychology as well as several theoretical models highlighting the different aspects of the phenomenon. The second chapter discusses linguistic techniques through which dehumanization is achieved in discourse. The third chapter is a series of case studies exploring the ways these techniques are employed in particular discourses, intending to analyze the resulting DWVs. The fourth chapter introduces the theory of legitimization by proximization, a technique employed in political discourse which strengthens the effects of the dehumanizing strategies discussed in previous chapters by serving as a call to immediate action against the dehumanized outgroup. The dissertation ends with conclusions concerning the language of dehumanization and moral disengagement, offering a general model of a dehumanizing discursive worldview established in the process.