Thermalism in Roman Thrace (AD 46-395)

Rozprawa doktorska poświęcona jest wykorzystywaniu źródeł mineralnych w prowincji Tracji w okresie rzymskim. Jej głównym celem było zidentyfikowanie źródeł odwiedzanych w czasach rzymskich, przeprowadzenie całościowego badania powiązanych z nimi zabytków archeologicznych, zarówno tych ruchomych, jak i nieruchomych, oraz zbudowanie kompleksowego obrazu tego zjawiska w Tracji. Cel ten został osiągnięty poprzez dogłębną analizę dostępnych publikacji, niepublikowanej dokumentacji archeologicznej, raportów z badań geologicznych źródeł mineralnych oraz źródeł epigraficznych i pisanych związanych z wykorzystaniem wody mineralnej w Tracji. Aby lepiej zrozumieć zabytki z tego regionu, porównano je z przykładami z licznych stanowisk termalnych w innych prowincjach Cesarstwa. Podejście to doprowadziło do istotnych wniosków, które stanowią oryginalny wkład naukowy rozprawy. Identyfikacja wielu nieznanych wcześniej stanowisk termalnych udowodniła dużą popularność źródeł wody mineralnej, pokazując, że ich wykorzystywanie było znacznie bardziej powszechne niż dotychczas sądzono. Analiza architektoniczna łaźni w pobliżu źródeł mineralnych ujawniła unikalne rozwiązania konstrukcyjne w poszczególnych budynkach, a także elementy instalacji znane z innych stanowisk termalnych w Imperium. Analiza zabytków ruchomych pozyskanych ze źródeł wody mineralnej pokazała różnorodność lokalnych praktyk, niektórych specyficznych dla danego stanowiska, a innych spójnych z praktykami wotywnymi w Tracji. Ta kompleksowa analiza pozwoliła umieścić wykorzystywanie źródeł wody mineralnej w szerszym kontekście tegoż zjawiska w Imperium Romanum, wzbogacając naszą wiedzę w tej dziedzinie. Rozprawa składa się ze wstępu, czterech rozdziałów, zakończenia, aneksu, katalogów, ilustracji i bibliografii. W pierwszym rozdziale dokonano przeglądu starożytnych greckich i rzymskich źródeł pisanych dotyczących balneoterapii i stosowania wody mineralnej. Ponadto zbadano wykorzystywanie źródeł mineralnych w medycynie ludowej i przedstawiono ogólne informacje o stanowiskach termalnych w Cesarstwie Rzymskim. Drugi rozdział przedstawia analizę architektoniczną term zasilanych wodą mineralną w Tracji, w szczególności biorąc pod uwagę zaopatrzenie w wodę i instalacje do zarządzania wodą. Trzeci rozdział rozprawy bada kult religijny źródeł mineralnych. Omawia on dary wotywne zdeponowane w źródłach oraz czczone tam bóstwa. Ostatni rozdział pracy dotyczy innych aspektów stanowisk termalnych, w tym ich toponimii i rozwoju, a także roli uzdrowisk w sieci osadniczej. Na końcu, rozprawa skupia się na ludziach, m.in. na klientach, którzy udawali się ad aquas oraz na obecności lekarzy w uzdrowiskach. Rozprawę uzupełnia aneks omawiający współczesną klasyfikację wód mineralnych oraz katalog stanowisk termalnych, prawdopodobnych stanowisk termalnych (takich, których nie można było jednoznacznie zidentyfikować na podstawie dostępnych informacji) oraz źródeł mineralnych, które nie były wykorzystywane w okresie rzymskim

The dissertation takes a comprehensive approach to thermalism, focusing on the use of mineral springs in the province of Thracia during the Roman period. Its primary objectives were to identify the springs used in Roman times, conduct a comprehensive study of the associated archaeological evidence, and construct a systematic understanding of thermalism in Thrace. This was accomplished through a thorough analysis of published works, unpublished archaeological documentation, geological survey reports of mineral springs, and the study of epigraphic and written sources related to mineral water use in Thrace. To enhance the understanding of the evidence from the said region, it was compared with examples from numerous thermal sites in other provinces. This approach led to significant conclusions that are original contributions of the dissertation. The identification of numerous previously unknown thermal sites has reshaped our understanding of thermalism’s popularity, demonstrating that it was a much wider practice than previously believed. The architectural analysis of the thermae near mineral springs revealed some unique and some standard features, providing a broader context for understanding thermal sites in the Empire. The analysis of small finds in springs showcased the variety of local practices, some site specific and others aligning with votive practices in Thrace. This comprehensive analysis has presented Thracian thermalism in the broader context of the Imperium Romanum, enriching our knowledge in this field. The dissertation comprises an introduction, four chapters, a conclusion, an appendix, catalogues, illustrations and a bibliography. The first chapter reviews the ancient Greek and Roman sources concerning balneotherapy and thermalism. Moreover, it explores the use of mineral springs in popular medicine and offers an overview of thermal sites in the Roman Empire. The second chapter presents an architectural analysis of thermae supplied with mineral water in Thrace, particularly considering the water supply and water management installations. The third chapter of the dissertation investigates the religious worship of mineral springs. It evaluates the ex-votos deposited in mineral springs and the honoured deities. The last chapter of the thesis tackles other aspects of thermal sites, including their toponymy and development over time, as well as the role of spas in the settlement network. Last but not least, the thesis examines the people who went ad aquas – the clients of spas and the presence of physicians in thermal establishments. The dissertation is supplemented by an appendix presenting the modern classification of mineral water and a catalogue of thermal sites, dubious thermal sites (such that could not be definitely identified based on the available information) and mineral springs which were not used in the Roman period.