Projekt krajowego modelu zarządzania informacją w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego

Każdego roku w Polsce wydarza się ponad 35 tys. wypadków drogowych, w których ginie ponad 3000 osób, a więcej niż 40 tys. zostaje rannych. Wypadki drogowe są bardzo dużym obciążeniem finansowym, kosztują państwo ponad 33 mld złotych rocznie (to więcej niż wydatki państwa na ochronę zdrowia, naukę i szkolnictwo wyższe razem), co stanowi prawie 3% PKB. Wypadki drogowe to także inne straty trudne do oszacowania, takie jak cierpienia ofiar i bliskich, które rujnują życie ich rodzin i znajomych, poprzez stres związany ze stratą lub opieką nad rannym, jak i z pogorszeniem się sytuacji materialnej. Duże trudności w walce z zagrożeniami na drogach stwarzają mity panujące w społeczeństwie: przekonanie, że wypadki są nieodłącznym elementem ruchu drogowego albo to, że za dużą liczbę wypadków odpowiada zły stan dróg, lub nawet, że ci, którzy giną, sami są sobie winni. Kraje Europy zachodniej pokazały, że pomimo ciągłego wzrostu motoryzacji można skutecznie ograniczać liczbę wypadków drogowych oraz liczbę ich ofiar. Jednak nie można tego osiągnąć w oparciu o własne subiektywne doświadczenia czy przeczucia. Specjaliści z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego już dawno uznali, że najlepsze efekty przynosi naukowe, holistyczne i systematyczne podejście do problemów bezpieczeństwa ruchu drogowego, oparte na rzetelnych, najnowszych danych, informacji, a w konsekwencji także wiedzy. Kompleksowy system informacji w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego to źródło takich danych, a tym samym nieoceniona pomoc przy podejmowaniu wszelkich decyzji mających na celu inicjowanie działań poprawiających bezpieczeństwo ruchu drogowego, ale też przy ich ocenie, weryfikacji i popularyzacji. Stanowi on praktyczną realizację modelu zarządzania informacją, który jest narzędziem definiującym zakres gromadzonych danych i dostęp do nich oraz ułatwiającym realizację procesów informacyjnych. System realizuje założenia modelu, w tym procesy informacyjne, poprzez instytucję jaką jest obserwatorium, obsługujące informacyjnie domenę bezpieczeństwa ruchu drogowego. Biorąc pod uwagę alarmujące wskaźniki dotyczące bezpieczeństwa na drogach i związane z tym potrzeby informacyjne różnych grup użytkowników, głównym celem rozprawy było opracowanie krajowego modelu zarządzania informacją w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego, którego realizatorem ma być Polskie Obserwatorium Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. W ramach celu głównego wyodrębniono następujące cele szczegółowe: C1: sformułowanie interdyscyplinarnych podstaw teoretycznych dla modelu, C2: wskazanie dobrych praktyk w zakresie tworzenia systemów informacyjnych z obszaru bezpieczeństwa ruchu drogowego. Przyjęto hipotezę badawczą, iż taki system może skutecznie wspierać podejmowanie właściwych decyzji przy projektowaniu i realizowaniu polityki z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego. Praca została zrealizowana metodą analizy źródeł, obejmującą literaturę naukową, źródła statystyczne (w tym bazy danych o wypadkach drogowych itp.) oraz raporty, wizyty techniczne, inne materiały źródłowe dotyczące istniejących systemów i obserwatoriów bezpieczeństwa ruchu drogowego lub innych podobnych podmiotów. W ramach pracy przeprowadzono rozliczne analizy pomocnicze, w tym analizę głównych problemów bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce i na świecie. Objęła ona m. in. zagadnienia dotyczące potrzeb: prac naukowo-badawczych z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego, gromadzenia i uporządkowania danych bezpieczeństwa ruchu drogowego, koordynacji i monitoringu działań w bezpieczeństwie ruchu drogowego oraz popularyzacji wiedzy i najlepszych praktyk z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Every year there are over 35,000 road accidents in Poland, in which over 3000 people are killed and more than 40,000 are injured. Road accidents place a very heavy financial burden, they cost the state over PLN 33 billion a year (more than the state's expenditure on health care, education and higher education together), which accounts for almost 3% of GDP. Road accidents also mean other losses that are difficult to quantify, such as the suffering of victims and relatives, which ruins the lives of their families and friends through stress associated with the loss or care for the injured person, as well as the deterioration of their financial situation. Myths prevalent in the society make it difficult to fight road hazards: accidents are an integral part of road traffic, or that poor technical condition of roads is responsible for a large portion of accidents, or even that those who die have only themselves to blame. The countries of Western Europe have shown that despite the constant increase in motorisation, the number of road accidents and the number of victims can be effectively reduced. However, this cannot be achieved based on one's own subjective experiences or feelings. Road safety experts have long recognised that a scientific, thorough, and systematic approach to road safety problems, based on reliable and up-to-date knowledge and data, brings the best results. A comprehensive information system in the field of road safety is a source of such data, and thus invaluable help in making decisions aimed at initiating actions improving road safety, but also in evaluating, verifying, and popularising them. It must be based on the information management model, a tool that allows to organise resources and access to information and facilitates the implementation of information processes. That is why the main aim of the doctoral dissertation is to develop a national information management model in the area of road safety to be implemented by the Polish Road Safety Observatory (Polskie Obserwatorium Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, POBR). The following specific objectives have been distinguished within the main aim: O1: formulation of an interdisciplinary theoretical basis for the model, O2: review of good practices in the development of information systems concerning road safety to identify effective solutions. A basic research hypothesis has been adopted that such a system can provide effective support to good decision making when designing and implementing road safety policies. The work was carried out using the method of analysis of sources, including scientific literature, statistical data (including databases on road accidents, etc.) and reports, technical visits, other source materials concerning existing road safety systems and observatories or other similar entities. Numerous ancillary analyses were carried out, including an analysis of the main road safety problems in Poland and around the world. It covered, among others, the issues related to the need for: scientific research on road safety, collection and arrangement of road safety data, coordination of activities concerning road safety, as well as monitoring of undertaken activities and dissemination of knowledge and good practices in road safety.