POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI? PLAN OGÓLNY GMINY W SYSTEMIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POLSCE

Nowelizacja ustawy z 23.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która weszła w życie 24.9.2023 r., miała na celu wprowadzenie narzędzi umożliwiających skuteczne przeciwdziałanie chaotycznej, rozproszonej zabudowie, powodującej znaczne koszty. Nowelizacja zreorganizowała system planowania przestrzennego w gminach, zastępując dotychczasowy centralny element systemu, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, nową instytucją – planem ogólnym gminy. Nazwa tego aktu nasuwa skojarzenia z występującymi w poprzednich stanach prawnych aktami ogólnego planowania przestrzennego na szczeblu gminnym. Fakt ten rodzi pytanie o podobieństwa i różnice między nowym planem ogólnym a jego poprzednikami, zarówno w konstrukcji dokumentów, jak i ich związków z innymi elementami systemu planowania przestrzennego, w ramach którego występowały. Niniejsza praca stanowi próbę wskazania odpowiedzi na powyższe pytanie, a także próbę oceny regulacji dotyczących planów ogólnych gminy pod kątem ich przyszłej skuteczności w zwalczaniu chaosu przestrzennego w Polsce. W tym celu pierwsza część pracy zawiera omówienie bogatych tradycji polskiego planowania przestrzennego w latach 1928-2023. Drugą część poświęcono treści planu ogólnego gminy i procedurze jej uchwalania, która także ma na nią wpływ. W ostatniej części pracy przeanalizowano związki między planami ogólnymi gminy a najistotniejszymi dokumentami kształtującymi polski system planowania przestrzennego.

The amendment to the Act of 23.3.2003 on Spatial Planning and Development, which came into force on 24.9.2023, was aimed at providing tools to counteract chaotic, dispersed development which causes significant costs for municipals and society. The amendment withdrew the core element of the system, the study of conditions and directions for the municipal spatial development (studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy), and replaced it with a new one - the municipal general plan (plan ogólny gminy). Its name resembles the names of various acts of general spatial planning at the municipal level that existed before in the Polish legal system. This raises a question of how similar the new general plan is to its predecessors with similar functions, how new it is compared to the preceding acts' content, character and interactions with other elements of the Polish spatial planning system. This thesis aims at answering the abovementioned question, as well as assessing the predicted impact of the municipal general plan and its effectiveness in preventing spatial chaos in Poland. The first chapter shows the rich traditions of Polish spatial development regulations from 1928 to 2023. The second chapter is focused on the content of the municipal general plan and its adoption and revision, which determine the plan's content. The last chapter contains an analysis of the interactions of the municipal general plan and the most important documents in the contemporary Polish spatial planning system.