L'Éthique de la traduction des textes politiques – une analyse de la traduction de La France n’a pas dit son dernier mot d’Éric Zemmour vers le polonais

W ramach pracy autor porusza tematykę etyki tłumaczenia, w szczególności w kontekście tłumaczenia tekstów politycznych ze względu na charakter analizowanej w pracy publikacji i jej przekładu na język polski. Problemem badawczym jest kwestia tego, czy modele rozumienia etyki tłumaczenia proponowane przez badaczy sprawdzają się w rzeczywistych sytuacjach i czy dają możliwość rozstrzygnięcia etyczności działań tłumacza. Praca składa się z dwóch rozdziałów. Pierwszy rozdział poświęcony jest dokonaniu przeglądu literatury translatorycznej w celu zwrócenia uwagi na charakterystykę tekstów politycznych i kwestie związane z ich tłumaczeniem z punktu widzenia etyki, społeczny kontekst pracy tłumacza, omówienia koncepcji narracji, neutralności, roli tłumacza i jego odpowiedzialność wobec społeczeństwa, zdefiniowania pojęcia etyki z uwzględnieniem wymienionego wcześniej kontekstu oraz przedstawienia wybranych propozycji modeli rozumienia etyki opracowanych przez badaczy. Przegląd i przedstawienie wspomnianych modeli stanowią zarazem pierwszy cel pracy. Drugi rozdział poświęcony jest analizie kontrastywnej oryginału i tłumaczenia na język polski wybranych fragmentów książki La France n’a pas dit son dernier mot autorstwa Érica Zemmoura, której tłumaczenie wykonał Andrzej Schenk. Analiza dotyczy fragmentów, które na podstawie subiektywnych kryteriów autor uznaje za mogące stwarzać tłumaczowi problemy z punktu widzenia etyki. Celem analizy (a zarazem drugim celem całej pracy) jest sprawdzenie, jakie są relacje między analizowanymi fragmentami oryginału i tłumaczenia z wykorzystaniem pojęcia narracji. Wyniki analizy z kolei służą zrealizowaniu trzeciego celu pracy, czyli zestawieniu ich (w ramach następującej po analizie dyskusji) z trzema wybranymi modelami rozumienia etyki tłumaczenia (opracowanymi przez Baker, Nord i Pyma) z uwzględnieniem zagadnień omówionych w rozdziale pierwszym oraz sprawdzenie, czy modele te pozwalają ocenić etyczność działań tłumacza. Ze względu na naturę koncepcji etyki i charakter zastosowanych modeli hipotezą badawczą pracy jest to, że niezależnie od przyjętej optyki wykazane i opisane w toku analizy działania tłumacza nie będą mogły być jednoznacznie uznane za etyczne lub nie.

The thesis addresses the issue of translation ethics, particularly in the context of the translation of political texts due to the nature of the analysed publication and its translation. The research problem is whether the models of understanding translation ethics proposed by scholars are applicable to real-life situations and whether they offer the possibility of resolving the ethicality of the translator's actions. The thesis consists of two chapters. The first chapter is dedicated to a review of the literature, objective of which is to emphasise the characteristics of political texts and ethical questions related to their translation, social context of the translator's work, to discuss the concepts of narrative and neutrality, the role of the translator and their responsibility towards society, to define the concept of ethics taking into account the aforementioned issues and to present a selection of models of ethics developed by scholars. Finding and demonstrating the aforementioned models also constitutes the first objective of the thesis. The second chapter is dedicated to a contrastive analysis of selected fragments of La France n'a pas dit son dernier mot by Éric Zemmour and its translation into Polish by Andrzej Schenk. The analysis concerns fragments that the author considers as likely to pose problems for the translator from an ethical point of view based on subjective criteria. The objective of the analysis (and the second objective of the whole work) is to see what the relations are between the analysed fragments of the French version and their counterparts in Polish by using the concept of narrative. The results of the analysis in turn serve the third aim of the thesis, namely to compare them (in the discussion that follows the analysis) with three selected models of translation ethics (developed by Baker, Nord and Pym) while also taking into account the issues discussed in the first chapter and to see what possibilities these models offer in terms of assessing the ethicality of the translator's actions. Due to the nature of the concept of ethics and the character of the models used, the hypothesis is that regardless of the adopted model, the translator's actions demonstrated and described in the course of the analysis will not be able to be conclusively considered ethical or not.

Le présent mémoire traite de la question de l'éthique de la traduction, en particulier dans le contexte de la traduction de textes à caractère politique en raison de la nature de la publication et de sa traduction analysées dans le mémoire. Le problème de recherche est de savoir si les modèles de compréhension de l'éthique de la traduction proposés par les chercheurs sont applicables dans des situations réelles et s'ils offrent la possibilité de résoudre la question de l'éthicité des actions du traducteur. Le mémoire se compose de deux chapitres. Le premier chapitre est consacré à une revue de la littérature traductologique qui a pour but de souligner les caractéristiques des textes politiques et les questions concernant l’éthique qui sont liés à cette branche des traductions, le contexte social du travail du traducteur, de discuter les concepts de narration et de neutralité, de discuter le rôle du traducteur et sa responsabilité envers la société, de définir la notion d'éthique en tenant compte du contexte mentionné ci-dessus et de présenter des modèles choisis de compréhension de l'éthique dans la traduction élaborés par des chercheurs. La recherche et la démonstration de ces modèles constituent également le premier objectif du mémoire. Le deuxième chapitre est consacré à une analyse contrastive de l'original et de la traduction vers le polonais des fragments choisis du livre La France n'a pas dit son dernier mot d'Éric Zemmour, traduite par Andrzej Schenk. L'analyse porte sur des fragments que l'auteur du mémoire considère, sur la base de critères subjectifs, comme susceptibles de poser des problèmes au traducteur du point de vue de l'éthique. L'objectif de l'analyse (et le deuxième objectif du mémoire) est d'examiner les relations entre les fragments analysés de l'original et de la traduction en utilisant le concept de narration. Les résultats de l'analyse servent à réaliser le troisième objectif du mémoire, qui est de les juxtaposer (dans la discussion qui suit l'analyse) à trois modèles choisis de compréhension de l'éthique de la traduction (élaborés par Baker, Nord et Pym) en tenant compte des questions évoquées dans le cadre du premier chapitre et de voir ce qu'offrent ces modèles en termes d'évaluation de l'éthicité des actions du traducteur. Vu la nature du concept d'éthique et le caractère des modèles utilisés, l'hypothèse de recherche est que, quelle que soit l'optique adoptée, les actions du traducteur démontrées et décrites au cours de l'analyse ne pourront pas être considérées de manière univoque comme éthiques ou non.