(Nie)dostępność komunikacyjna w socjolekcie architektów – analiza opisów projektów nagrodzonych w konkursie „Lider dostępności” pod kątem realizacji standardu prostego języka

W pracy podejmuję problem braku dostępności komunikacyjnej w socjolekcie architektonicznym. Moim celem było zbadanie, w jakim stopniu wypowiedzi architektów są zrozumiałe dla przeciętnego użytkownika oraz czy dyskurs architektoniczny ma potencjał do wdrożenia w nim zasad prostego języka. Analizuję opisy 24 projektów nagrodzonych w konkursie Lider dostępności w latach 2016–2024. Weryfikuję ich poziom czytelności i przejrzystości na podstawie wytycznych, które składają się na wzorzec prostego języka. Analizę poprzedziłam częścią teoretyczną, w której opisuję historię ruchu prostego języka w Polsce. Wyjaśniam w niej również zasady prostej polszczyzny, które posłużyły mi podczas dalszych badań. Odnoszę się do różnych dyskursów profesjonalnych, w których został już wdrożony standard prostego języka i które mogą służyć za wzór dla dyskursu architektonicznego. W pracy zamieściłam też rozdział poświęcony socjolektowi architektów. Cechy charakterystyczne tej odmiany języka mają istotny wpływ na specyfikę analizowanych później tekstów. Podejmuję próbę klasyfikacji socjolektu, przybliżam kontekst komunikacyjny oraz opisuję środowisko architektów.

In this paper I address the problem of communication inaccessibility in the sociolect of architects. My aim was to investigate to what extent architects' statements are comprehensible to the average user and whether architectural discourse has the potential to implement the principles of plain language in it. I analyse the descriptions of the 24 projects awarded in the Accessibility Leader competition between 2016 and 2024. I verify their level of readability and clarity based on the guidelines that make up the model of plain language. The analysis is preceded by a theoretical part in which I describe the history of the plain language movement in Poland. In it, I also explain the principles of plain language that served me during my further research. I refer to various professional discourses in which the plain language standard has already been implemented and which can serve as a model for architectural discourse. I have also included a chapter on the sociolect of architects. The characteristics of this variety of language have a significant impact on the specificity of the texts analysed later. I make an attempt to classify the sociolect, introduce the communicative context and describe the milieu of architects.