Pojęcie rekompensaty w prawie administracyjnym.

Przedmiotem rozprawy jest analiza pojęcia rekompensaty znanej prawu administracyjnemu, określenie jej elementów składowych oraz natury tejże konstrukcji prawnej. Celem rozprawy jest wykazanie, że rekompensata w przeciwieństwie do odszkodowania (w znaczeniu cywilnoprawnym), nie jest świadczeniem jakie należy się poszkodowanemu za wyrządzenie szkody od podmiotu prawa cywilnego, który tę szkodę wyrządził lub ponosi za nią odpowiedzialność. Porównanie obu instytucji prawnych ma na celu wykazanie również w konstrukcji prawnej rekompensaty i odszkodowania. W celu weryfikacji postawionej tezy omówiona została rekompensata określona w ustawie z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej oraz poprzedzające je prawo do zaliczenia określone w ustawie z dnia 12 grudnia 2003 r. o zaliczeniu na poczet ceny sprzedaży albo opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego oraz wcześniejszych regulacjach prawnych. Praca, ma na celu potwierdzenie, że podobieństwo powyższych konstrukcji wynika z tego, iż mają one charakter świadczeń ex gratia, realizowanych w formie publicznoprawnego świadczenia o charakterze uznaniowym. Państwo polskie przyznaje osobom poszkodowanym przez skutki II wojny światowej świadczenie majątkowe o charakterze symbolicznym nie mającym charakteru odszkodowawczego. W pracy przytoczono wszelkie pojawiające się koncepcie (powstałe i uznawane na przestrzeni lat) określające naturę uprawnienia zabużańskiego. W tym celu przedstawiono oraz omówiono zarówno orzecznictwo sądowe jak i stanowiska doktryny, na gruncie których przyjmowano, iż uprawnienie zabużańskie stanowiło prawo o charakterze: cywilnoprawnym, publicznoprawny lub mieszanym. Ponadto podjęto próbę oceny prawdziwości tych koncepcji i ustalenia właściwego charakteru prawnego uprawnienia zabużańskie. Poddano również ocenie dopuszczalność drogi sądowej w sprawach o realizację prawa do rekompensaty. Istotnym problemem jest ocena, czy dopuszczalne jest powództwo przeciwko Skarbowi Państwa o ustalenie pozostawienia mienia na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi rozpoczętymi we wrześniu 1939 r. na gruncie obecnie obowiązującej ustawy o rekompensacie. Odniesiono się również do wskazania rozwiązań istniejących w okresie obowiązywania uprzednich regulacji prawnych odnoszących się do tzw. roszczeń zabużańskich. Uwieńczeniem prac nad rozprawą jest przedstawione różnych stanowisk, często ze sobą sprzecznych, mających na celu ustalenie, czy świadczenie przysługujące Zabużanom jest formo świadczenia socjalnego, czy też mieszanego, tj. socjalno-odszkodowawczego. Zakończenie zawiera wnioski końcowe wraz z podsumowaniem głównych problemów wymagających dalszych analiz.

This thesis treats on concept of compensation in the administrative law, defines its components and legal nature. The purpose of this work is to prove that compensation - unlike civil damages - is not a payment for the damage made by civil law entities. The intention of comparison of these legal concepts is to demonstrate the differences between the compensation and civil damages. In order to confirm stated hypothesis, the author presented the compensation as defined in the following acts: Act of 12 December 2003 on offsetting the value of property abandoned beyond the present borders of the Polish State against the price of State property or the fee for the right of perpetual use and act of 8 July 2005 on Exercising the Right to Compensation for Immovable Property Left outside the Borders of the Republic of Poland. The aim of this thesis is to illustrate that the similarity of aforementioned constructs results from the fact that they are ex gratia benefits executed in form of public law’s benefit of discretionary character. Polish state gives to the Second World’s War victims a financial benefit of symbolic character which does not have the form of the damages. In this thesis main points of view of doctrine representatives and the most important civil and administrative courts and Constitutional Tribunal rulings have been presented. Such analysis resulted in confirmation of the stated hypothesis that compensation in administrative law is does not equal damages in civil law terms. This work covers all concepts defining nature of Bug River property entitlements. It has been presented that Bug River Property entitlement had public, civil, and mixed law nature. The author also made an attempt to assess these concepts and to establish the legal nature of Bug River property entitlement. The author assessed also the possibility to process claims for Bug River compensation by the common courts. The important matter is assessment if it is possible to file a complaint against the National Treasure in common court in order to establish that plaintiff left his property on the former territory of Republic of Poland. Finally, the thesis ends presenting various standpoints - often contradicting – that whose purpose was to categorize the benefits as social benefit or mixed one (i.e. of both social and damages nature). The ending contains final conclusions with a summary of main problems which require further analysis.