Bóg czy bożyszcze? W poszukiwaniu śladów nadprzyrodzoności w rock-operze „Jesus Christ Superstar” oraz u jej bohaterów

Autor prezentuje własną analizę rock-opery „Jesus Christ Superstar”. Brany pod uwagę jest przede wszystkim oryginalny album koncepcyjny z 1970 roku, autorstwa Andrew Lloyd Webbera oraz Tima Rice’a, pomocniczo również adaptacje, głównie film Normana Jewisona z roku 1973. Dzieła badane są pod kątem występujących w formie (użyte środki muzyczne) oraz treści (libretto i wynikająca z niego fabuła) przesłanek istnienia elementów nadprzyrodzonych, tutaj przede wszystkim związanych z boskością, do której pretenduje główny bohater lub, przeciwnie, którą tylko narzucają mu współcześni oraz potomni. Dialektyka uduchowienia oraz świeckości, z którą mamy do czynienia w operze, jest w istocie dialektyką zgodności lub też nie: z tradycją, ikonografią oraz chrześcijańskimi wierzeniami. Tekst ma charakter eseju z jasno określoną na wstępie tezą badawczą, po czym następuje analiza wszystkich jednego po drugim utworów z płyty. Wnioski formułowane są w toku pracy, a także zebrane i krótko streszczone w zakończeniu, jednakże autor nie rości sobie praw do decydującego rozstrzygnięcia problemu, pozostawiając tę – dla wielu, drażliwą – kwestię osądowi czytelnika.

The author presents his own analysis of the rock opera Jesus Christ Superstar. The stress is put mainly on the concept album from 1970 by Andrew Lloyd Webber and Tim Rice, but the adaptations are used as the reference point, most of all the film by Norman Jewison from 1973. Those are examined for their form (adopted musical means) and matter (libretto and the plot emerging from it), seeking premises for the existence of supernatural elements, here primarily related to divinity to which the main character aspires or, on the contrary, which is only imposed on him by both his contemporaries and the posterity. The dialectic of spirituality and secularity that is evident in the opera is, in fact, a dialectic of concordance or discordance: with the tradition, iconography and Christian beliefs. The work is written in the form of an essay with a clearly defined thesis in the introduction, which is followed by an analysis of all the subsequent songs of the album. Conclusions are formulated in the course of the work, as well as collected and briefly summarized at the end, but the author would not dare to give a decisive answer to the thesis, leaving this – for many people, quite sensitive – issue to the judgment of the reader.