Ambiwalentna kreacja płciowa - dekonstrukcja czy rekonstrukcja męskości i kobiecości w praktykach życia codziennego

Niniejsza rozprawa skupia się wokół analizy zagadnienia niejednoznaczności, niestabilności i ambiwalencji sposobów rozumienia i realizowania płci w wymiarze życia codziennego. Podstawą dla moich działań analitycznych jest przekonanie, że świadomość oraz wiedza mają charakter czasowy oraz zmienny, a kategoria płci to fenomen, „przejawiający się” w określonej formie wyobrażeniowej, w określonej sytuacji społecznej. W swojej pracy analizuję formy rozumienia i realizowania ambiwalentnej i niejednoznacznej płci w kontekście codzienności, wspierając się zestawem technik badawczych. Podstawą postępowania naukowego zaprezentowanego w mojej pracy jest paradygmat intrepretatywny, który w centrum zainteresowań badawczych stawia zagadnienie intersubiektywności świata społecznego. W warstwie teoretycznej istotne są dla mnie: Teoria queer konstruująca swoją obecność i realizuje zadania naukowe poprzez kategorię różnicy (seksualnej oraz płciowej). . Idea performatywności zastosowana została w badaniu za sprawą rozważań Judith Butler. Sięgnęłam po koncepcję określaną mianem „doing gender”, traktującą płeć jako jednostkowe osiągnięcie a krytyki dokonuję w myśl koncepcji derridiańskiej. Podłożem teoretycznym pracy jest koncepcja rzeczywistość społecznej w kontekście życia codziennego. Badanie empiryczne poprzedziłam analizą w postaci historycznej retrospekcji dotyczącej wiedzy na temat płci i płciowości. Składają się na nią myśl antyczna, średniowieczna teologia Kościoła Katolickiego, myśl nowożytnej oraz przegląd współczesnych koncepcji socjologicznych dotyczących płciowego porządku. Przechodząc do badania właściwego, dobór próby miał charakter celowy oraz postać internetowej śnieżnej kuli. Do badania poszukiwałam osób, które z różnych względów wyrażają swoją płciowość w sposób odbiegający od wizualnego schematu binarnej ekspresji płciowej. Próbowałam dotrzeć do osób, które w procesie tworzenia własnej ekspresji płciowej nie kierują się binarnymi normami płciowymi. Zasadnicza cześć mojego badania obejmowała 3 etapy badawcze, które realizowane były poprzez zastosowanie 3 różnych technik badawczych. W pierwszej kolejności wykorzystałam technikę Indywidualnego Wywiadu Pogłębionego, której celem było uzyskanie informacji dotyczących wiedzy uczestników badania na temat płci i poznanie sposobu budowania ich własnych ekspresji płciowych. Drugą, zastosowaną w badaniu techniką badawczą była zainscenizowana sytuacja sklepowa, inspirowana goffmanowską koncepcją dramaturgiczną. Zadaniem uczestnika biorącego udział w tym etapie było odwiedzenie wybranego sklepu i wzięcie udziału w interakcji z ekspedientką sklepu. Podstawą tego „działania” był scenariusz wywiadu, zawierający wskazówki roli „tajemniczego klienta”. Trzeci, ostatni etap badania, bazował na wykorzystaniu techniki Wywiadu Kwestionariuszowego. Kierowany był on do dwóch grup badawczych tj. osób o ambiwalentnej ekspresji płciowej, uczestniczących w zainscenizowanej sytuacji sklepowej oraz do ekspedientek sklepowych, uczestniczących w owych interakcjach indywidualny. Przeprowadzone badanie dowidzi, iż podstawowym narzędziem odnajdowania się w relacjach codziennych jest płeć podporządkowana kulturowym ustaleniom tj. binarnym matrycom płci. Zauważalna jest potrzeba stałości i jednoznaczności sensów i znaczeń płciowych, które w społecznej świadomości funkcjonują w postaci przeciwstawnych kategorii płciowych, zdefiniowanych jako męskie albo żeńskie.

This dissertation focuses on the analysis of the issue of ambiguity, instability and ambivalence of ways of understanding and implementing gender in the dimension of everyday life. The basis for my analytical activities is the belief that consciousness and knowledge are temporal and changeable, and the gender category is a phenomenon that "manifests itself" in a specific imaginary form, in a specific social situation. In my work, I analyze the forms of understanding and implementing ambivalent and ambiguous gender in the context of everyday life, supported by a set of research techniques. The basis of the scientific procedure presented in my work is the interpretive paradigm, which places the issue of intersubjectivity of the social world at the center of research interests. On the theoretical level, the following are important to me: Queer theory constructs its presence and carries out scientific tasks through the category of difference (sexual and gender). . The idea of ​​performativity was used in the study thanks to Judith Butler's reflections. I used the concept of "doing gender", which treats gender as an individual achievement, and I make criticism in line with the Derridean concept. The theoretical basis of the work is the concept of social reality in the context of everyday life. I preceded the empirical research with an analysis in the form of a historical retrospective regarding knowledge about gender and sexuality. It consists of ancient thought, medieval theology of the Catholic Church, modern thought and a review of contemporary sociological concepts regarding the gender order. Moving on to the actual research, the sample selection was purposeful and took the form of an online snowball. For the study, I was looking for people who, for various reasons, express their sexuality in a way that deviates from the visual pattern of binary gender expression. I tried to reach people who are not guided by binary gender norms in the process of creating their own gender expression. The main part of my research included 3 research stages, which were carried out by using 3 different research techniques. First of all, I used the Individual In-depth Interview technique, the aim of which was to obtain information about the research participants' knowledge about gender and to learn how to build their own gender expressions. The second research technique used in the study was a staged store situation, inspired by Goffman's dramaturgical concept. The participant's task at this stage was to visit the selected store and take part in an interaction with the store clerk. The basis for this "action" was an interview script containing instructions on the role of a "mystery shopper". The third and last stage of the study was based on the use of the Questionnaire Interview technique. It was addressed to two research groups, i.e. people with ambivalent gender expression, participating in a staged store situation, and to store clerks, participating in these interactions individually. The conducted research will prove that the basic tool for finding one's way in everyday relationships is gender, which is subordinated to cultural arrangements, i.e. binary gender matrices. There is a noticeable need for stability and unambiguity of gender meanings, which in social consciousness function in the form of opposing gender categories, defined as male or female.