Przestrzenne i sezonowe zróżnicowanie wybranych parametrów jakości wód płynących w zlewni Mieni

Głównym celem niniejszej pracy była ocena przestrzennego i sezonowego zróżnicowania wybranych parametrów jakości wód powierzchniowych w zlewni rzeki Mieni, prawostronnego dopływu Świdra. Monitoring cech fizyczno-chemicznych wód prowadzony był w 20 punktach pomiarowych (dziewięć z nich zlokalizowano na Mieni, osiem na dopływach i trzy na Srebrnej) w okresie od listopada 2022 roku do stycznia 2024 roku w odstępach trzech-czterech miesięcy. Bezpośrednio w terenie mierzony był odczyn wód, temperatura i przewodność elektrolityczna właściwa. Fotometrycznie oznaczone zostało stężenie jonu amonowego, azotanowego, fosforanowego, siarczanów, potasu i chlorków. Dodatkowo w czterech terminach pomiarowych zmierzono natężenie przepływu (w pięciu punktach), na podstawie czego obliczone zostały ładunki biogenów wynoszone z całej zlewni Mieni jak i mniejszych zlewni cząstkowych. Ponadto za pomocą metody korelacji rang Spearmana sprawdzono, czy występują istotne zależności między uzyskanymi wynikami poszczególnych parametrów, a typami pokrycia terenu zlewni na podstawie danych Corine Land Cover 2018. Sezonowy przebieg stężenia jonu amonowego i azotanowego nawiązywał w znacznym stopniu do cyklu wegetacji roślinności choć był też uwarunkowany sytuacją meteorologiczną i hydrologiczną. Stwierdzono zaburzenia w sezonowym zróżnicowaniu stężenia jonu fosforanowego na skutek jego znacznej dostawy ze zrzutów wód pościekowych oraz nieuporządkowanej gospodarki ściekowej na badanym obszarze. Za główne źródła zanieczyszczeń w zlewni Mieni uznano dopływ spod Mrozów, z Dębego Wielkiego i Srebrna, które charakteryzowały się również podwyższonymi wartościami stężeń potasu i siarczanów. Dodatkowo w styczniu udokumentowano oddziaływanie dróg na bardzo wysokie stężenie chlorków w górnym biegu Mieni. Znaczny udział terenów antropogenicznych istotnie przyczynił się do wyższych wartości temperatury wody, przewodności oraz stężenia NH4+ i PO43-. Zlewnie ze znacznym udziałem lasów w całkowitej strukturze użytkowania odznaczały się z kolei niskimi stężeniami biogenów. Wody Mieni w większości punktów pomiarowych uznane zostały za pozaklasowe, obliczone ładunki biogenów wskazują jednak na zdolności Mieni do samooczyszczania się wód.