Praca doktorska
Prawo do śmierci: ujęcie interdyscyplinarne
| dc.abstract.pl | Przedmiotem niniejszej pracy jest prawo do śmierci, rozumiane jako prawo do podjęcia decyzji o zakończeniu życia i żądania udzielenia w tym zakresie pomocy przez osobę trzecią. Praca ma na celu zbadanie problemu istnienia prawa do śmierci, jego ewentualnego kształtu i charakteru na gruncie polskiego prawa medycznego, Europejskiej konwencji praw człowieka oraz prawa krajów, które zalegalizowały eutanazję i pomoc w samobójstwie. Praca została podzielona na trzy główne części. Część pierwsza stanowi wstęp wraz z omówieniem metodologii. Część druga stanowi opis fundamentów prawa do śmierci, przybliżając czytelnikowi kluczowe zagadnienia, niezbędne do zrozumienia dalszych wywodów. W tej części zostaje zarysowany kontekst problemu badawczego, w tym historia sporu, uporządkowane zostają kluczowe argumenty i wyjaśnia się — często niewłaściwie rozumiane — pojęcia takie jak eutanazja czynna i bierna oraz pomoc w samobójstwie. Tu zostaje również zbadany i ustalony zakres treściowy prawa do życia, który zostaje skontrastowany z prawem decydowania o życiu. Następnie zostają omówione kwestie autonomii w prawie i bioetyce oraz godności i jej potencjalnego konfliktu z prawem do życia. Końcowy fragment poświęcony jest zagadnieniom przyczyn żądania śmierci oraz ludzkiej psychiki w obliczu nieuleczalnej choroby lub trwałej niepełnosprawności. Omówione zostają również możliwe i poparte badaniami empirycznymi przyczyny żądania śmierci. W części trzeciej znajdują się rozdziały poświęcone definiowaniu prawa do śmierci — jego charakteru, treści i rodzajów na gruncie prawa polskiego oraz w świetle dotychczasowego orzecznictwa międzynarodowego. Dalsze rozdziały zawierają omówienie zagranicznych rozwiązań prawnych i propozycję modelu polskiej regulacji. W pracy dokonano analizy pojęcia autonomii we współczesnym dyskursie praw człowieka i bioetyki. Przeprowadzona analiza została zestawiona z uregulowanymi w Europejskiej konwencji praw człowieka pojęciami prawa do poszanowania życia prywatnego oraz prawa do życia, co doprowadziło autora do wniosku, że decyzja o zakończeniu życia stanowi element życia prywatnego człowieka i co do zasady nie stoi w sprzeczności ze spoczywającymi na państwie obowiązkami ochrony życia obywateli, ani nie stanowi naruszenia prawa do życia jednostki czy jej godności. Tym samym wprowadzenie generalnego zakazu udzielania osobom trzecim pomocy w zakończeniu życia stanowi naruszenie ich prawa do takiej decyzji, zawierającego się prawie do poszanowania życia prywatnego. Autor opisał również aktualny stan wiedzy medycznej i psychologicznej na temat stanów psychicznych osób wyrażających wolę zakończenia życia, określając tym samym warunki brzegowe, które muszą zostać spełnione przez człowieka, by jego decyzja mogła zostać uznana za świadomą i autonomiczną. W ramach prawa do śmierci wyróżniono jego dwie odmiany – negatywną i pozytywną. Pierwsza z nich może zostać określona jako uprawnienie do odmowy leczenia ratującego życie lub wycofania zgody na takie dalsze leczenie. Jest ono zasadniczo akceptowane w doktrynie, choć nie nazywano go dotychczas w ten sposób. Pozytywne prawo do śmierci stanowi uprawnienie do żądania udzielenia aktywnej pomocy w zakończeniu życia, na przykład w formie eutanazji lub pomocy w samobójstwie. Jak wykazano w pracy, z uwagi na brak uzasadnionej różnicy w ocenie tych dwóch zachowań, przy jednoczesnym uznaniu, że uprawnienie do żądania ich udzielenia zawiera się w prawie do poszanowania życia prywatnego, prowadzi do wniosku, że oba powinny być legalne. W rozprawie zostaje również przeanalizowane orzecznictwo zagraniczne, pozwalając na określenie kierunków w debacie i przodujących interpretacji, co pozwala na wypracowanie i zaproponowanie modelu polskiej regulacji w tym zakresie. Wnioski autora są również poparte wynikami badań empirycznych prowadzonych w krajach, w których „medyczna pomoc w umieraniu” jest legalna. |
| dc.abstract.pl | The subject of this thesis is the right to die, understood as the right to decide to end one's life and to request assistance in doing so from a third party. The work aims to examine the problem of the existence of the right to die, its possible shape and nature on the grounds of Polish medical law, the European Convention on Human Rights and the law of countries that have legalised euthanasia and assisted suicide. The work is divided into three main parts. Part one is an introduction with a discussion of methodology. Part two is a description of the foundations of the right to die, introducing the reader to the key issues necessary to understand further argument. In this part, the context of the research problem is outlined, including the history of the dispute, key arguments are sorted out and concepts – often misunderstood – such as active and passive euthanasia and assisted suicide are clarified. Here, the content scope of the right to life is also examined and established, which is contrasted with the right to decide on life. The issues of autonomy in law and bioethics and dignity and its potential conflict with the right to life are then discussed. The final section is devoted to the issues of the reasons for requesting death and the human psyche in the face of terminal illness or permanent disability. Possible and empirically supported reasons for requesting death are also discussed. In the third part, there are chapters devoted to defining the right to die – its nature, content, and types under Polish law and in the light of international jurisprudence to date. Further chapters include a discussion of foreign legal solutions and a proposal for a model of Polish regulation. The thesis analyses the concept of autonomy in the contemporary discourse of human rights and bioethics. The analysis was juxtaposed with the concepts of the right to respect for private life and the right to life regulated by the European Convention on Human Rights, which led the author to conclude that the decision to end one's life constitutes an element of one's private life and, as a rule, does not contradict the state's obligations to protect the life of its citizens, nor does it constitute a violation of the individual's right to life or dignity. Thus, the introduction of a general prohibition on third parties' assistance in ending life constitutes an infringement of personal right to such a decision, which is contained in the right to respect for private life. The author also described the current state of medical and psychological knowledge on the mental states of people expressing their wish to end their lives, thus defining the boundary conditions that must be met by a person in order for his or her decision to be considered informed and autonomous. Within the framework of the right to die, two varieties of it have been distinguished – negative and positive. The first can be defined as the power to refuse life-saving treatment or to withdraw consent to such further treatment. It is generally accepted in the doctrine, although it has not been referred to as such until now. The positive right to die is the power to request active assistance to end one's life, for example in the form of euthanasia or assisted suicide. As the thesis demonstrates, given that there is no legitimate difference in the assessment of these two behaviours, while recognising that the power to request them is contained in the right to respect for private life, leads to the conclusion that both should be legal. The thesis also analyses foreign case law, allowing to identify directions in the debate and leading interpretations, which allows developing and proposing a model of Polish regulation in this area. The author's conclusions are also supported by the results of empirical research conducted in countries where 'medical assistance in dying' is legal. |
| dc.affiliation.department | Wydział Prawa i Administracji |
| dc.contributor.author | Rożdżeński , Wojciech |
| dc.date.accessioned | 2023-11-14T16:27:46Z |
| dc.date.available | 2023-11-14T16:27:46Z |
| dc.date.defence | 2023-11-27 |
| dc.date.issued | 2023-11-14 |
| dc.description.additional | Link archiwalny https://depotuw.ceon.pl/handle/item/4758 |
| dc.description.promoter | Boratyńska, Maria |
| dc.identifier.uri | https://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/4758 |
| dc.language.iso | pl |
| dc.rights | ClosedAccess |
| dc.subject.pl | pomoc w samobójstwie |
| dc.subject.pl | eutanazja |
| dc.subject.pl | medyczna pomoc w umieraniu |
| dc.subject.pl | prywatność |
| dc.subject.pl | godność |
| dc.subject.pl | autonomia |
| dc.subject.pl | prawo do śmierci |
| dc.subject.pl | physician assisted suicide |
| dc.subject.pl | euthanasia |
| dc.subject.pl | medical assistance in dying |
| dc.subject.pl | privacy |
| dc.subject.pl | dignity |
| dc.subject.pl | autonomy |
| dc.subject.pl | right to die |
| dc.title | Prawo do śmierci: ujęcie interdyscyplinarne |
| dc.title.alternative | The right to die: an interdisciplinary approach |
| dc.type | DoctoralThesis |
| dspace.entity.type | Publication |