Accepted, Rejected, Unknown: The Impact of World Politics and Publishing Policies since 1945 on the Translation into English of Polish Novels and Short Stories of the 1945-1989 Period

Uderzająca rozbieżność pomiędzy wysokim statusem wielu polskich utworów literackich z lat 1945-1989 a ich nieobecnością w anglojęzycznym przekładzie stała się inspiracją dla zbadania kryteriów doboru stosowanych przez anglo-amerykańskich jak i polskich zleceniodawców tłumaczeń w latach 1945-2015. Za teoretyczną podstawę przeprowadzonych studiów przyjęłam teorię polisystemów Itamara Evena-Zohara. Bazując na ideach rosyjskich formalistów, Even-Zohar uznał, że w badaniach pozycji jaką zajmuje tłumaczona literatura w jakiejkolwiek kulturze docelowej, poza czynnikami czysto literackimi, pod uwagę należy wziąć także czynniki pozaliterackie. Pytania o to, jak dany tekst zostaje wytypowany do przełożenia na język docelowy, o to, jaką rolę odgrywają uczestnicy procesu przekładowego (zleceniodawcy, wydawcy, tłumacze, redaktorzy), lub o to, jak dany tekst ma zostać przyjęty w danej kulturze docelowej, pozostają w centrum polisystemowego podejścia do studiów nad przekładem. Struktura dysertacji odzwierciedla powyższe ujęcie w następujący sposób: literackie jak i pozaliterackie czynniki wpływające na import/eksport polskojęzycznych powieści i opowiadań do anglojęzycznego polisystemu literackiego przedstawione są w Rozdziale I. pracy, Rozdział II. stanowi jakościową i liczbową analizę badanego materiału zaprezentowaną dekada po dekadzie aż do roku 2015, Rozdział III., z kolei, poświęcony jest wybitnym polskim tekstom literackim datowanym na okres 1945-1989, które do tej pory nie zostały przełożone na język angielski. Mimo że do 1989 roku główną przyczyną stojącą za przekładem i promocją lub odrzuceniem i nieznajomością polskojęzycznej literatury była zimnowojenna polityka, zaś po tej cezurze była to polityka wydawnicza, nie były to w żadnym razie czynniki jedyne.

The striking gap discernible between the high reputation of many Polish narratives dating to the 1945-1989 period and their absence in English translation became an inspiration for the study of the selection criteria employed by Anglo-American as well as Polish translation commissioners in the time between 1945 and 2015. The theoretical framework adopted in the thesis remains in accordance with the polysystemic approach theorised by Itamar Even-Zohar. Drawing on the ideas of the Russian formalists, Even-Zohar suggested that in studying the status and image of translated literature in a given target culture, extra-literary factors should be taken into account as well. Questions about how a text is selected for translation, what role translation agents (commissioners, publishers, translators, editors) play in it, or how a text will be received in the target system are at the heart of the polysystemic approach to studying translation. The structure of the dissertation reflects its focus in the following way: the literary, as well as extra-literary factors conditioning the import/export of Polish narratives into English are discussed in Chapter One, Chapter Two constitutes the qualitative and quantitative analysis of Polish novels and short-story collections of the 1945-1989 period translated into English and presented decade by decade until 2015, Chapter Three, in contrast, focuses on those notable Polish writers whose narratives have not found their way into English-language translated literature. Although until 1989 the reasons for the acceptance and promotion or the rejection and ignorance of the works studied in the thesis were mainly connected with Cold War politics, while after that caesura it was the publishing policies which was the decisive factor, by no means were they exclusive.