Charakter prawny podpisu elektronicznego w obrocie cywilnoprawnym

Celem rozprawy jest wykazanie uniwersalnego i interdyscyplinarnego charakteru podpisów elektronicznych w prawie polskim i międzynarodowym w oparciu o ustawodawstwo wybranych państw. Badania prawnoporównawcze zawarte w pracy, w szczególności oparte na stabilnych przepisach prawa amerykańskiego oraz prawa niemieckiego, francuskiego, singapurskiego oraz prawie modelowym i Konwencji UNCITRAL, dyrektywach i dokumentach unijnych, wskazują na różne rozwiązania prawne stosowane na świecie. W rozprawie korzysta się z dorobku judykatury amerykańskiej wskazując istotną wartość merytoryczno-prawną ustaw i praktyki amerykańskiej, ze względu na wprowadzenie najbardziej liberalnych przepisów dotyczących podpisu elektronicznego, opartych na zasadzie neutralności technologicznej oraz opracowanie pierwszych standardów związanych z symetrycznym i asymetrycznym szyfrowaniem danych. Tak przyjęta metoda badawcza służy pokazaniu istotnego wpływu rozwiązań przyjętych w prawie amerykańskim, pomimo znacznych różnic w kwestii złożenia podpisu pod dokumentem, na prawo europejskie, w szczególności w odniesieniu do liberalnego podejścia w obszarze stosowania podpisów elektronicznych. Przybliżenie jasnych, spójnych i przejrzystych przepisów ustaw amerykańskich jest niezwykle pomocne w dokonaniu analizy przepisów ustaw obowiązujących w prawie europejskim. Zakres przedmiotowy pracy jest szeroki i obejmuje liczne zagadnienia dotyczące prawa prywatnego i publicznego, takie jak oświadczenie woli w postaci elektronicznej, forma czynności prawnych, rodzaje podpisów elektronicznych i ich hierarchia, metody kryptograficzne, między innymi Infrastruktura Klucza Publicznego (PKI), metody biometryczne, rola certyfikatów i podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne, zawarcie umowy o świadczenie usług certyfikacyjnych, odpowiedzialność podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne. W rozprawie podtrzymana została teza o potrzebie bezpośredniego uregulowania formy czynności prawnej w prawie polskim ze względu na specyficzny charakter obrotu wirtualnego, podpisów elektronicznych i zastosowanych nowych technologii, co pozostaje w zgodzie z projektem Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego. Niniejsza rozprawa służy wykazaniu odmienności podpisów elektronicznych i ich wpływu na elektroniczny obrót prawny od dotychczas przyjętego w systemie prawa polskiego – podpisu własnoręcznego i tradycyjnych metod zawierania kontraktów czy składania oświadczeń woli. Z drugiej strony wykazuje się, że wiele elementów i funkcji podpisu własnoręcznego i podpisów elektronicznych pozostaje tożsamych. Jednocześnie w pracy zostaje potwierdzona teza o potrzebie innego spojrzenia na podpis we współczesnym obrocie gospodarczym – przede wszystkim poprzez funkcje, jakie spełnia on w obrocie, a nie wyłącznie poprzez odniesienie się do metody jego tworzenia i do charakterystycznych cech podpisu własnoręcznego, oraz innego rozumienia pojęcia pisemności, które w dobie komunikacji elektronicznej stosowanej przez społeczeństwo cyfrowe powinno być postrzegane poprzez dwie cechy: czytelności i trwałości zapisu.