Źródła władzy w Chińskiej Republice Ludowej. Analiza ewolucji władzy w państwie przy użyciu modelu IEMP Michaela Manna

Rozprawa doktorska traktuje o Chińskiej Republice Ludowej i stanowi próbę opisu ewolucji władzy w tym państwie w latach 1949-2019, od rządów Mao Zedonga do Xi Jinpinga. Do opisu została wybrana Weberowska koncepcja państwa (w ujęciu neoweberyzmu), a zjawisko władzy badane jest przy wykorzystaniu modelu IEMP zaproponowanego przez brytyjskiego socjologa – Michaela Manna, w którym jest ona analizowana pod kątem: ideologicznym, ekonomicznym, militarnym i politycznym. Celem pracy jest zbadanie źródeł władzy w Chińskiej Republice Ludowej (ChRL), transformacji jakim ulegają, jak również uchwycenie logiki tych zmian. Jako że każda władza jest osadzona w formie organizacyjnej, to w pracy opisane są działania podejmowane przez konkretne podmioty w celu wywierania na nią wpływu. Wykorzystując dane i materiały badawcze odnoszące się do sfer gospodarki, polityki i mediów, opisuję jak poszczególne źródła władzy, które wyszczególnił Mann, przeplatają się i oddziaływują na siebie wzajemnie, budując autonomię i charakterystykę chińskiego państwa. W rozprawie opisano również działania podejmowane przez Komunistyczną Partię Chin (KPCh) i jej przywódców w celu przejęcia kontroli nad wszystkimi źródłami władzy. W zależności od wewnętrznych i zewnętrznych uwarunkowań różni się jej zakres i model, co warunkuje funkcjonowanie ChRL. Od rządów Deng Xiaopinga coraz większą rolę odgrywała w nim władza gospodarcza. Jednak schemat ten uległ zmianie wraz z dojściem do władzy Xi Jinpinga, którego rządom poświęcona jest znaczna część rozprawy. Charakteryzuje je wysoki stopień despotyczności oraz polityczna mobilizacja utrzymywana na całym terytorium chińskiego państwa. W gospodarce cechuje je dalsza centralizacja i zwiększanie ekonomicznej roli partii, co prowadzi do narastających strukturalnych nierównowag, zobrazowanych przy wykorzystaniu makroekonomicznych wskaźników. Xi Jinping próbuje narzucać taką samą logikę uprawomocnienia wszystkim czterem źródłom władzy, co skutkuje pozbawieniem ich przez KPCh autonomii. W konsekwencji prowadzi to do ograniczeń w (zrównoważonym) rozwoju ekonomicznym. Wobec wyczerpywania dotychczasowego potencjału rozwojowego, wynikającego w znacznej mierze z negatywnego sprzężenia między polityką a ekonomią, coraz większą rolę odgrywa w ChRL władza militarna, która zajmuje miejsce ekonomicznej jako modus operandi chińskiego państwa i główne źródło legitymizacji KPCh.

The dissertation deals with the People's Republic of China and attempts to describe the evolution of power in the country between 1949 and 2019, from the rule of Mao Zedong to that of Xi Jinping. The Weberian concept of the state (in neo-Weberian terms) is chosen for the description, and the phenomenon of power is examined using the IEMP model proposed by British sociologist Michael Mann, in which it is analysed from ideological, economic, military and political angles. The aim of this study is to examine the sources of power in the People's Republic of China (PRC), the transformations they undergo, as well as to capture the logic of these changes. As any power is embedded in an organisational form, the work describes the actions taken by specific actors to influence it. Using data and research material relating to the spheres of the economy, politics and the media, I describe how different sources of power, as detailed by Mann, interweave and interact with each other to build the autonomy and characteristics of the Chinese state. The dissertation also describes the steps taken by the Chinese Communist Party (CCP) and its leadership to gain control over all sources of power. Depending on internal and external circumstances, its scope and model varies, which determines the functioning of the PRC. Since Deng Xiaoping's rule, economic power has played an increasingly important role. However, this pattern changed with the rise to power of Xi Jinping, whose rule is the focus of much of the dissertation. They are characterised by a high degree of despotism and political mobilisation maintained throughout the Chinese state. In the economy, they are characterised by further centralisation and an increase in the economic role of the party, leading to growing structural imbalances, illustrated using macroeconomic indicators. Xi Jinping is trying to impose the same logic of legitimacy on all four sources of power, resulting in the CCP stripping them of their autonomy. It restraints economic growth and its sustainability. With the depletion of previous development potential, largely due to the negative coupling between politics and economics, military power is playing an increasingly important role in the PRC, taking the place of economic power as the modus operandi of the Chinese state and the CCP's main source of legitimacy.