Intelektualne i osobowościowe uwarunkowania samokontroli w zakresie osiągania celów wspartej strategią metapoznawczą

W ostatnich latach dominujący model samokontroli został poddany krytyce. Pojawiły się nowe definicje tego zjawiska oraz modele wyjaśniające jego mechanizmy, które proponują szersze ujęcie samokontroli. Celem niniejszej pracy była ocena wzajemnych zależności pomiędzy skutecznością intencji implementacji, przekonaniami o sile woli, inteligencją, cechami osobowości oraz perspektywami czasowymi w zakresie samokontroli ocenianej jako osiągnięcie celu. Przeprowadzono trzy badania eksperymentalne, w których manipulowano intencjami implementacji oraz oceniano związki pozostałych zmiennych z osiągnięciem celu. Sprawdzono także związki przekonań o sile woli pomiędzy sobą i z cechami. W każdym z badań oceniano te same zmienne, różniły się one rodzajem celu. W badaniu 1. celem było wypełnienie kwestionariuszy online w ciągu siedmiu dni od badania stacjonarnego. Cel ten był narzucony uczestnikom i nie ponosili oni żadnych konsekwencji za jego wypełnienie lub nie. W badaniu 2. celem było uzyskanie jak najlepszego wyniku w zadaniu flankerów w laboratorium. W badaniu 3. uczestnicy samodzielnie wybierali cel związany z osiągnięciami akademickimi. Jego osiągnięcie mierzone było po czterech tygodniach. Metodą pobierania próbek doświadczenia oceniano także prokrastynację oraz doświadczenia związane z pokusami podczas dążenia do tego celu przeprowadzając cztery takie pomiary. Badanie miało miejsce w trakcie okresu zaliczeń, na końcu semestru zimowego. Po zakończeniu semestru uzyskano również średnie ocen uczestników jako obiektywną miarę osiągnięć akademickich. Wyniki badań wskazały, że intencje implementacji mogą wpłynąć na skuteczniejsze osiągnięcie tylko celu w badaniu 2. W badaniu 1. sumienność była związana z częstszym osiągnięciem celu, ale tylko w grupie kontrolnej. Z kolei w badaniu 3. intencje implementacji przewidywały wyższą średnią, ale tylko u osób o wysokiej ekstrawersji. Przekonanie o nieograniczonej sile woli w zakresie opierania się pokusom związane było z częstszym osiągnięciem celu wybranego samodzielnie w badaniu 3. Osoby inteligentne częściej wypełniały kwestionariusze online, uzyskiwały lepszy wynik w zadaniu flankerów oraz miały wyższą średnią ocen. Uczestnicy z silną przyszłą perspektywą czasową uzyskiwali lepszy wynik w zadaniu flankerów, częściej osiągali wybrani samodzielnie cel oraz mieli wyższą średnią ocen. Cecha samokontroli była z kolei związana z częstszym osiągnięciem własnego celu oraz z wyższą średnią ocen. Przekonania o sile woli w zakresie jej zasobów oraz opierania się pokusom były ze sobą słabo związane i miały odmienne wzorce związków z cechami. Sugeruje to, że są to odrębne konstrukty.

In recent years the most influential self-control model has come under criticism. New definitions of this phenomenon and new models explaining its effects were proposed. The aim of this project was to assess the relationship between the effectiveness of implementation intentions, willpower beliefs, intelligence, personality and time perspectives in terms of self-control assessed as the goal attainment. Three experimental studies were conducted that manipulated implementation intentions and assessed relationships between other variables and goal attainment. Relationships between willpower beliefs and traits also were explored. In each of the studies, the same variables were assessed, but the goal was different. In study 1 the goal was defined as completing online questionnaires within seven days after stationary experiment. Goal was imposed by experimenter and there were no consequences for achieving it or not. In study 2, the goal was to perform flanker task in the lab. In study 3 goal related to academic achievement was chosen autonomously by each participant. Goal attainment was measured after four weeks. Experience sampling method was used to assess procrastination and the experience of temptations during goal striving. Four such measurements were taken during final exams at the end of the winter semester. After the semester, GPA was assessed as objective measure of academic achievement. Results suggested implementation intentions can lead to effective goal attainment in study 2. In study 1, conscientiousness was related to more frequent goal attainment, but only in the control group. In turn, in study 3, implementation intentions lead to higher GPA, but only in highly extraverted people. Belief about nonlimited willpower in the domain of resistance to temptations was related to more frequent attainment of the goal chosen by participants in study 3. Highly intelligent people completed online questionnaires more often, performed better at flanker task and had higher GPA. Future-oriented individuals performed better at flanker task, attained self-chosen goal more frequently and had higher GPA. Trait self-control was related to more frequent attainment of goal chosen by participant and with higher GPA. Willpower beliefs in the domain of mental exertion and resistance to temptations were related, but the relationship was rather weak. Moreover, the pattern of correlations between each of the belief and traits was different. These results suggests that each of the belief is a different construct.