Praca doktorska
Miniatura
Pliki
0000-DR-49615-praca.pdf7.21 MB
Licencja
FairUseKorzystanie z tego materiału możliwe jest zgodnie z właściwymi przepisami o dozwolonym użytku lub o innych wyjątkach przewidzianych w przepisach prawa. Korzystanie w szerszym zakresie wymaga uzyskania zgody uprawnionego.
 

Jan Biskupiec (ok. 1377-1452). Dominikanin, spowiednik króla, biskup chełmski

Uproszczony widok
dc.abstract.enThe presented study analyzes the figure of Jan Biskupiec (c. 1377-1452) who is known as the confessor of the Polish King Władysław Jagiełło (1386-1434) and the bishop of Chełm between 1417-1452. The work is divided into three parts. The first part presents the path Biskupiec went through to reach the dignity of the Bishop of Chełm. The author discusses such issues as: the origins of the future bishop and the beginnings of his religious career, the background he came from, his education and the path of promotion. Its time frame is from 1377 (i.e. the presumed year of Biskupiec’s birth) to 1417 (i.e. the year he became a bishop). A turning point of Biskupiec's career was the year 1410, when he gained the title of Master of Theology, which gave him entry to the intellectual elite. In the years 1411-1417 he was the Provincial of the Polish Province of the Dominicans. Thanks to these achievements he earned the membership in the Royal Court in the Wawel Castle at that time. The second part of the work focuses on the political activity of Jan Biskupiec at the Court of the King Władysław Jagiełło. The main chronological framework of this part are the years 1417-1434, i.e. the period starting from the time Biskupiec reached promotion and became a member of political elite until the end of the reign of Jagiełło. After Jan Biskupiec had become the royal confessor and the Bishop of Chełm, he joined the political elites at the Court of Władysław Jagiełło. He regularly accompanied the King of Poland on his tours around the Kingdom. Several times Biskupiec also attended in the receptions of foreign envoys and in diplomatic negotiations. Involvement of Jan Biskupiec in all these events, proven on the basis of the historical sources, shows his importance as a member of the Court of Władysław Jagiełło. However, the author distinguish several phases in the career of Biskupiec at the Royal Court. The author considers only last period, i.e. years 1428-1434, to be the most fruitful for Biskupiec. Then, he already belonged to the group of the most experienced politicians and the trusted counsellors of the elderly King. Biskupiec, however, was appearing much less frequently with the King during the reign of Władysław III in the years 1434-1440. He completely lost his position in politics after the King's departure to Hungary and during first years of the reign of Casimir IV the Jagiellonian. The third part of the study covers the activity of Jan Biskupiec in the diocese which he administered in the years 1417-1452. This is very long period and his ecclesiastical activity treats various issues, therefore this part is divided into four chapters consisting of several subsections. The author managed to investigate the Biskupiec's activity in economic, operational, ministrative and legislative terms. In the following chapters, however, the author raises the attitude of Jan Biskupiec towards Orthodoxy, Hussitism and Conciliarism. Historical sources that the author has researched prove that is also very well known that Biskupiec stood for the reductio, i.e. unconditional return of the Eastern Orthodox Church in the obedience to the Pope. He was also a great enthusiast of the union of churches officially proclaimed in 1439. Biskupiec's approach towards Hussitism fluctuated between the attempts aiming to persuade the Czech reformers to return to the Catholic Church and making political concessions regarding them, but he did not make any doctrinal compromises. He treated them as heretics. In the first phase of the conflict between the Pope Eugene IV and the Council of Basel, Biskupiec tried to remain neutral, the same like the King of Poland. Basing on treaty written by Biskupiec, it could be proved that he became an open opponent of the Council of Basel after it deposed the Pope in 1439.
dc.abstract.plPrezentowane studium omawia postać Jana Biskupca (ok. 1377-1452), znanego w historiografii jako spowiednik króla Władysława Jagiełły (1386-1434) i biskup chełmski w latach 1417-1452. Praca podzielona jest na trzy części. Pierwsza prezentuje drogę, którą przebył Biskupiec do godności biskupa chełmskiego. Omówione zostały takie kwestie jak: pochodzenie przyszłego biskupa i początki jego kariery duchownej, pochodzenie, wykształcenie i droga awansu. Ramy czasowe tej części to lata od 1377 (tj. domniemanego roku urodzenia Biskupca) do 1417 (tj. roku, w którym został on biskupem). Momentem przełomowym dla Biskupca okazał się rok 1410. Uzyskał on wtedy tytuł magistra teologii, który dał mu wstęp do elity intelektualnej. W latach 1411-1417 był zaś prowincjałem polskich dominikanów. Dzięki tym osiągnięciom zyskał wstęp na dwór królewski na Wawelu. Druga część rozprawy skupia się na działalności politycznej Jana Biskupca na dworze Władysława Jagiełły. Ramy chronologiczne tej części to zasadniczo lata 1417-1434, czyli okres od awansu Biskupca do elity politycznej do końca panowania Jagiełły. Awans na spowiednika królewskiego i biskupa chełmskiefo wiązał się z wejściem do elity politycznej. Od tego momentu Biskupiec regularnie towarzyszył Jagielle w jego objazdach państwa. Kilkakrotnie uczestniczył także w przyjmowaniu posłów oraz w rokowaniach dyplomatycznych. Zaangażowanie Jana Biskupca we wszystkie te wydarzenia, potwierdzone na podstawie źródeł historycznych, wskazuje na jego znaczenie jako członka dworu Jagiełły. W karierze dworskiej Biskupca można jednak wyróżnić kilka faz. Za najbardziej owocny należy uznać ostatni okres, tj. lata 1428-1434. Wtedy Biskupiec należał do grona najbardziej doświadczonych polityków i zaufanych doradców sędziwego króla. Biskupiec znacznie rzadziej pojawiał się na dworze za panowania Władysława III w latach 1434-1440. Całkowicie stracił pozycję polityczną po wyjeździe króla na Węgry i w pierwszych latach panowania Kazimierza Jagiellończyka. Trzecia część pracy dotyczy działalności Jana Biskupca w diecezji chełmskiej w latach 1417-1452. Jest to bardzo długi okres, a działalność kościelna Biskupca obejmowała różnyne zagadnienia, dlatego ta część podzielona jest na cztery rozdziały składające się z kilku podrozdziałów. W pierwszej kolejności zbadana została aktywność Biskupca na poach: gospodarczym, organizacyjnym, administracyjnym i ustawodawczym. Natomiast w kolejnych rozdziałach omówiony został stosunek Jana Biskupca wobec prawosławia, husytyzmu i koncyliaryzmu. Zbadane źródła historyczne dowodzą, że Biskupiec opowiadał się za reductio, czyli bezwarunkowym powrotem Cerkwi Prawosławnej w posłuszeństwie wobec papieża. Był on też wielkim entuzjastą unii florenckiej ogłoszonej w 1439 roku. Stosunek Biskupca do husytyzmu wahał się między próbami nakłonienia czeskich reformatorów do powrotu do Kościoła katolickiego a ustępstwami politycznymi, ale nigdy nie wiązał się z kompromisami doktrynalnymi. Biskupiec uznawał husytów za heretyków. W pierwszej fazie konfliktu papieża Eugeniusza IV z soborem bazyleskim Biskupiec, podobnie jak polski król, starał się zachować neutralność. Na podstawie traktatu spisanego przez Biskupca można wykazać, że stał się on otwartym przeciwnikiem soboru po tym, jak ten dokonał depozycji papieża w 1439 r.
dc.affiliation.departmentWydział Historii
dc.contributor.authorTurek, Jakub
dc.date.accessioned2022-10-19T13:09:27Z
dc.date.available2022-10-19T13:09:27Z
dc.date.defence2022-10-18
dc.date.issued2022-10-19
dc.description.additionalLink archiwalny https://depotuw.ceon.pl/handle/item/4333
dc.description.promoterKoczerska, Maria
dc.identifier.urihttps://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/4333
dc.language.isopl
dc.rightsFairUse
dc.subject.enWładysław Jagiełło
dc.subject.enRoyal Court
dc.subject.enRoyal confessor
dc.subject.enBishop of Chełm
dc.subject.enProvincial
dc.subject.enDominicans
dc.subject.plChełm
dc.subject.plWładysław Jagiełło
dc.subject.pldwór królewski
dc.subject.plspowiednik królewski
dc.subject.plbiskup chełmski
dc.subject.plprowincjał
dc.subject.plDominikanie
dc.subject.plChełm
dc.titleJan Biskupiec (ok. 1377-1452). Dominikanin, spowiednik króla, biskup chełmski
dc.title.alternativeJan Biskupiec (c. 1377-1452). The Dominican, Royal Confessor, Bishop of Chełm
dc.typeDoctoralThesis
dspace.entity.typePublication