Dzieje i analiza dawnych planów Warszawy

Uproszczony widok
dc.abstract.enThe old city maps of Warsaw have not been sufficiently catalogued, described and subjected to broader analysis so far. Starting the preparation of my dissertation, I have set myself on a task of partial filling in the blanks of the research which has been conducted so far. The objective of my work was to elaborate on the chosen old maps of Warsaw especially considering the analysis of the cartographic presentation of respective elements of the content. This analysis and the elaboration of changeability of the elements of the maps content in space and time were primary over the history presentation of the elaborated studies. I have put 37 chosen old maps of the whole Warsaw to the analysis. From those I found 15 maps to be the most significant to the conducted research, whereas I treated the remaining 22 as the studies supplementary to the analyzed sources. These were the subsequent, changed pieces, filiations or maps referring to them in different ways. As an initial date of analyses I took the year 1641 in which Israel Hoppe developed the first currently known map of Warsaw. The final date is not explicit because I did not analyze all significant maps made by the end of 19th century. I excluded the ones made on the basis of Lindleys' maps from 1883-1915 which had opened the period of "modern Warsaw cartography". At the beginning of my research I set a hypothesis that from the moment of creation of the first known map to the end of the discussed period there were no significant breakthroughs in Warsaw maps development. There was only an evident change of how the relief was presented. I conducted the hypothesis verification with the usage of research inquiries concerning characteristic attributes of maps of Warsaw in the researched period; the features and changes of the methods of cartographic presentation of the city space chosen elements; directions of the cartographic presentation changes; indications of maps and plans which had a significant influence on the development of the maps of Warsaw. I conducted the analysis of the old maps of Warsaw in relation to the particular elements of their content to which I included streets and roads, build-up, nomenclature, surface water, greenbelt, relief and other content elements – ownership, land use, military structures, administration buildings and public transport, waterworks, physical planning, and other spot objects. Respective chapters concern subsequent mentioned elements or groups of elements with varied internal structure of the given chapters. The structure mirrors the way of the conducted research and it is dependent on the character of the researched problems. On the basis of the presented analysis I found that the existence of any significant breakthroughs in the methods of the cartographic presentation of the city cannot be claimed. The changes had an evolutionary character, they concerned only few of the features, tendencies and regularities. During the researched period a similar editorial approach was applied and it underwent only few slight modifications which, in the connection to the discussed maps ant plans, were not common. Thus, the hypothesis set at the beginning of the study in its main part concerning the lack of breakthroughs in the development of the maps and plans of Warsaw I found as verified positively. I did not verify the expanded hypothesis concerning the change of the way how the relief was presented. The prediction about the fact that during the researched period the replacing of hatching form with the isohypse form will be visible I verified negatively.
dc.abstract.plDawne plany Warszawy nie zostały do tej pory wystarczająco skatalogowane, opisane i poddane szerszej analizie. Podejmując przygotowanie dysertacji postawiałem sobie za zadanie częściowe wypełnienie luki w dotychczasowych badaniach. Celem pracy było omówienie wybranych dawnych planów Warszawy ze szczególnym uwzględnieniem analizy sposobów kartograficznej prezentacji poszczególnych elementów treści. Analiza ta oraz omówienie zmienności elementów treści planów w przestrzeni i czasie były nadrzędne wobec przedstawienia historii omawianych opracowań. Analizie poddałem 37 wybranych dawnych planów i map całej Warszawy. Spośród nich 15 planów uznałem za najistotniejsze dla prowadzonych badań, zaś 22 plany traktowałem jako opracowania uzupełniające analizowane źródła. Były to kolejne, zmienione egzemplarze, filiacje albo plany w różny sposób do nich nawiązujące. Za datę początkową analiz przyjąłem rok 1641, w którym Israel Hoppe opracował pierwszy znany dziś plan Warszawy. Granica końcowa jest nieostra, gdyż analizowałem nie wszystkie ważniejsze plany powstałe do końca XIX wieku. Pominąłem opracowania powstałe na podstawie planów Lindleyów z lat 1883–1915, rozpoczynających okres „nowoczesnej kartografii Warszawy”. Na wstępie badań postawiłem hipotezę, że od powstania pierwszego znanego planu, aż do końca omawianego okresu nie było istotnych przełomów w rozwoju planów Warszawy. Nastąpiła właściwie tylko wyraźna zmiana sposobu prezentacji rzeźby terenu. Weryfikację hipotezy przeprowadziłem z wykorzystaniem pytań badawczych dotyczących charakterystycznych cech planów Warszawy w badanym okresie, cech i zmian sposobów kartograficznej prezentacji wybranych elementów przestrzeni miasta, kierunków zmian prezentacji kartograficznej, wskazania opracowań, które wywarły istotny wpływ na rozwój planów Warszawy. Analizę dawnych planów Warszawy przeprowadziłem w odniesieniu do poszczególnych elementów ich treści, do których zaliczyłem ulice i drogi, zabudowę, nazewnictwo, wody powierzchniowe, tereny zielone, rzeźbę terenu oraz pozostałe elementy treści – własność, użytkowanie terenu, obiekty wojskowe, urzędy i komunikację, wodociągi, planowanie przestrzeni oraz inne pojedyncze obiekty. Poszczególne rozdziały dotyczą kolejnych wymienionych elementów lub grup elementów, przy czym wewnętrzna struktura poszczególnych rozdziałów jest różna, odzwierciedla sposób prowadzonych badań i jest uzależniona od specyfiki badanych zagadnień. Na podstawie przedstawionej analizy uznałem, że nie można stwierdzić istnienia wyraźnych przełomów w kartograficznych sposobach prezentacji miasta. Zmiany miały charakter ewolucyjny, dotyczyły jedynie nielicznych cech, tendencji i prawidłowości. W badanym okresie stosowano podobne podejścia redakcyjne, ulegające tylko nieznacznym modyfikacjom, które w odniesieniu do omawianych planów nie były powszechne. Tym samym postawioną na wstępie pracy hipotezę, w jej zasadniczej części dotyczącej braku przełomów w rozwoju planów Warszawy, uznałem za zweryfikowaną pozytywnie. Nie znalazło natomiast potwierdzenia rozwinięcie hipotezy dotyczące zmian formy prezentacji rzeźby terenu. Przewidywanie, że w badanym okresie widoczne będzie zastępowanie formy kreskowej formą poziomicową zweryfikowałem negatywnie.
dc.affiliation.departmentWydział Geografii i Studiów Regionalnych
dc.contributor.authorWeszpiński, Paweł
dc.date.accessioned2015-02-25T08:23:16Z
dc.date.available2015-02-25T08:23:16Z
dc.date.defence2015-03-10
dc.date.issued2015-02-25
dc.description.additionalLink archiwalny https://depotuw.ceon.pl/handle/item/1011
dc.description.promoterPasławski, Jacek
dc.identifier.urihttps://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/1011
dc.language.isopl
dc.rightsClosedAccess
dc.subject.enmethods of cartographic presentation
dc.subject.enhistory of cartography
dc.subject.encartography
dc.subject.enWarsaw
dc.subject.enold city maps
dc.subject.plsposoby prezentacji kartograficznej
dc.subject.plhistoria kartografii
dc.subject.plkartografia
dc.subject.plWarszawa
dc.subject.pldawne plany miasta
dc.titleDzieje i analiza dawnych planów Warszawy
dc.title.alternativeThe history and analysis of old maps and plans of Warsaw
dc.typeDoctoralThesis
dspace.entity.typePublication