Wpływ regulacji MSSF 9 na rezerwy na ryzyko kredytowe i zjawisko wygładzania dochodów banków w Unii Europejskiej

Celem dysertacji jest określenie w jaki sposób regulacje dotyczące szacowania rezerw na ryzyko kredytowe, zawarte w Międzynarodowym Standardzie Sprawozdawczości Finansowej 9 (MSSF 9), które zastąpiły Międzynarodowy Standard Rachunkowości 39 (MSR 39), wpłynęły zjawisko wygładzania dochodów z wykorzystaniem rezerw na ryzyko kredytowe w bankach w Europie. Poniższa praca wypełnia lukę badawczą w zakresie badań wpływu wprowadzenia nowego modelu szacowania rezerw na ryzyko kredytowe na wygładzanie dochodów w bankach z wykorzystaniem tych rezerw. Dotychczasowe badania skupiają się na różnorodnych determinantach, które wpływają na analizowane zjawisko, jednakże brakuje dogłębnej analizy, która skupiałaby się na roku 2018, w którym zaczął obowiązywać MSSF 9. Na podstawie teorii przedstawionej w rozdziale pierwszym oraz dokonanego przeglądu literatury postawione zostało główne pytanie badawcze, które brzmi: W jaki sposób regulacje MSSF 9 i nowy model straty oczekiwanej wpłynęły na sposób wykorzystywania rezerw na ryzyko kredytowe w bankach w Unii Europejskiej w celu wygładzania dochodów? Na podstawie literatury oraz wiedzy z część teoretycznej niniejszej rozprawy, dobrane zostały odpowiednie metody badawcze i dane, na podstawie których przeprowadzona została analiza empiryczna. Wyniki wskazują, że faktyczne, rok 2018, w którym zaczął obowiązywać MSSF 9, charakteryzował się zwiększonym wykorzystaniem rezerw na ryzyko kredytowe w celu wygładzania dochodów w bankach europejskich. Na podstawie wyników (razem z wynikami z analizy wrażliwości) należy wskazać, że zarówno sam moment wprowadzenia nowego modelu strat oczekiwanych, jak i okres przygotowawczy był istotny dla sektora bankowego. Ten fakt sugeruje, że tak duże zmiany, jakie wprowadził MSSF 9, są wyzwaniem dla sektora bankowego, o czym powinien pamiętać nadzorca planując kolejne regulacja dla banków w Europie. Wyniki pracy potencjalnie wskazują również dalsze kierunki badań z uwzględnieniem danych charakteryzujących poszczególne kraje europejskie, a także decyzje fiskalne i monetarne w okresie trwania kryzysów.

The aim of the dissertation is to determine how the regulations contained in the International Financial Reporting Standard 9 (IFRS 9), which replaced the International Accounting Standard 39 (IAS 39), influenced the phenomenon of income smoothing in European banks using loan loss provisions. This work fills a research gap in the field of studies on the impact of introducing a new model for estimating loan loss provisions on income smoothing in banks using these provisions. Previous studies focus on various determinants that influence the phenomenon under analysis, however, there is a lack of in-depth analysis that would focus on 2018, when IFRS 9 began to apply. Based on the theory presented in the first chapter and the literature review, the main research question was posed, which is: How did the IFRS 9 regulations and the new expected loss model affect the way loan loss provisions are used in European Union banks for income smoothing? Based on the literature and knowledge from the theoretical part of this dissertation, appropriate research methods and data were selected, based on which an empirical analysis was carried out. The results indicate that in fact, 2018, when IFRS 9 began to apply, was characterized by increased use of loan loss provisions for income smoothing in European banks. Based on the results (together with the results from the sensitivity analysis), it should be pointed out that both the moment of introducing the new expected loss model and the preparatory period were significant for the banking sector. This fact suggests that such major changes as introduced by IFRS 9 are a challenge for the banking sector, which should be remembered by the supervisor planning further regulations for banks in Europe. The results of the work potentially also indicate further directions of research, considering data characterizing individual European countries, as well as fiscal and monetary decisions during the crisis period.