Artykuł w czasopiśmie
Brak miniatury
Licencja
 

Sienkiewicz – interpretacyjne spory (do jubileuszowego roku 1900)

Uproszczony widok
dc.abstract.plNiemal od początku Sienkiewicz był pisarzem kontrowersyjnym. Pierwszy spór rozegrał się wokół opowiadania "Szkice węglem" i wokół założeń tego utworu. Sam pisarz był pewien ostrej reakcji, ale nie spodziewał się jej ze strony pozytywistycznych krytyków. Atak w "Przeglądzie Tygodniowym" spotkał się jednak ze sprzeciwem nie tylko Bolesława Prusa, ale także Aleksandra Świętochowskiego. Reakcja na "Szkice" zachęciła Sienkiewicza do projektu napisania cyklu o podobnym pamfletowym tonie, z którego jednak zrezygnował. Kolejny spór - o wiele szerszym zasięgu - wywołało ukazanie się pierwszej powieści historycznej Sienkiewicza "Ogniem i mieczem". ; Tutaj szczególnie mocno zarysowały się kontrowersje między skrzydłami ideowymi: konserwatyzmem a pozytywizmem. Na czoło wysunęły się dwa wielkie omówienia: Stanisława Tarnowskiego i Bolesława Prusa. Ten spór właściwie sformułował zasadnicze różnice poglądów na dzieło Sienkiewicza i uformował stereotyp oceny jego twórczości, do którego przede wszystkim zaczęli się odnosić późniejsi krytycy. Od tego momentu zasadnicze bieguny stosunku do Sienkiewicza oscylowały wokół kultu i anatemy. Sam pisarz starał się neutralizować spory, określając swoje ideowo-artystyczne stanowisko jako antydoktrynalne (w liście do Stanisława Witkiewicza). ; Kolejny spór wybuchł na początku XX wieku w czasie obchodów jubileuszowych 25-lecia twórczości pisarza i później; na łamach "Głosu" pojawiły się pierwsze opinie krytycznie oceniające całokształt twórczości Sienkiewicza. Najsłynniejsze stały się eseje Stanisława Brzozowskiego. Na biegunie przeciwnym znalazły się wystąpienia adoratorów Sienkiewicza z Józefatem Nowińskim na czele. Dlaczego Sienkiewicz tak animował adherentow? ; Co budziło krytycyzm, a co wpływało na apoteozę? Jedną z zasadniczych kwestii jest wpływ Sienkiewicza na procesy tożsamościowe. Jak twierdził Józef Chałasiński, Sienkiewicz stworzył trwały szlachecki etos polskiej inteligencji. Spór o pisarza jest zatem sporem o genealogię polskiej inteligencji i wizję przeszłości narodowej. Pozostaje jednak pytanie, o ile jest to zgodne z wyobrażeniami ewokowanymi przez twórczość samego pisarza?
dc.affiliationUniwersytet Warszawski
dc.contributor.authorBujnicki, Tadeusz
dc.date.accessioned2024-01-26T07:36:22Z
dc.date.available2024-01-26T07:36:22Z
dc.date.copyright2019-02-14
dc.date.issued2017
dc.date.openaccess13
dc.description.accesstimeAFTER_PUBLICATION
dc.description.financeNie dotyczy
dc.description.versionFINAL_PUBLISHED
dc.description.volume3
dc.identifier.issn2450-3584
dc.identifier.urihttps://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/119788
dc.identifier.weblinkhttps://zbc.uz.zgora.pl/repozytorium/dlibra/publication/59372/edition/50963/content
dc.languagepol
dc.pbn.affiliationliterary studies
dc.relation.ispartofFilologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
dc.relation.pages229-243
dc.rightsOther
dc.sciencecloudnosend
dc.titleSienkiewicz – interpretacyjne spory (do jubileuszowego roku 1900)
dc.typeJournalArticle
dspace.entity.typePublication