Praca doktorska
Ładowanie...
Licencja
Dostęp zamkniętyGramatyka inskrypcji z wyspy Rodos. Fonologia i morfologia
| dc.abstract.en | The main aim of the work is to describe the phonology and morphology of the dialect of the island of Rhodes on the basis of inscriptions coming from the island. I would also like to introduce the current state of research of the Greek dialectology and to present Greek identity, that is, how Greek tribes saw each other and how the Greeks saw non-Greeks – the Barbarians. The main impetus to take the above effort is a minimal number of publications in Polish on the Greek dialectology and no monograph on the dialect of the island of Rhodes. Position of the western dialects within Greek dialects, as well as the history of the island of Rhodes and the role it played in the history of ancient Greece tend to work on the above dialect and its characteristics. The main aim of this paper is to discuss the phonology and morphology of the version of Greek language - which is a dialect of the island of Rhodes - on the basis of the analysis of the epigraphic material obtained during the excavations. I believe, however, that this discussion should be preceded by chapters introducing the state of research on Greek dialectology and describing phenomena, myths and traditions that have had a significant impact on the identity of the ancient Greeks, as their perception of the non-Greek community and the relationship between the groups of the Greek population. Issues reffering to the Greek dialectology are discussed in the first chapter of the dissertation. As a starting point I have chosen the status of the Greek language within the Indo-European language family. I found it necessary to describe the basic characteristics that determine membership of Greek language in the family and the characteristic features of Greek in general. Then I would like to present the currently dominant views on the time and ways of the arrival of the Greek communities to mainland Greece. In the following parts of this chapter I discuss the development of the Greek language in subsequent periods, from the Mycenaean era, through a period of 'dark ages', the archaic period, the classical up to Hellenistic and Roman era. In the paragraphs reffering to the particular periods I describe Greek and its characteristics, the changes that occurred during the period and the sociopolitical situation in which the language is developed and which could have an impact on changes in a given period. Due to the lack of Polish language monographs on Greek dialectology it is necessary to show the division of the ancient Greek dialects. In the following paragraphs of the first chapter I discuss the research methods of the Greek dialectology, various dialectal groups, their characteristics, interdependencies, the ways in which various research methods can affect the distribution of the various Greek dialects and influence the outcome of the study of language. This part ends with a summary of the history of the Greek language from the earliest period to the Roman era. The second part of the work is the analysis of epigraphic material from the island of Rhodes, which consists of two main sections on phonology and morphology. It begins with a brief introduction in which the position of the western dialectal group (and its characteristics) within the Greek language is discussed. Later I describe the epigraphic material. It should be remembered that we have various documents - the decrees of councils, imperial laws, votive and monumental inscriptions, etc. - and the degree of their preservation is not the same. In addition to the inscriptions of up to hundreds of words, we can also found fragments of broken plates and short tomb captions. The first chapter of this part of the work refers to the phonological problems. I present the development of individual sounds, changes that are characteristic for vowel and consonant system, and I discuss the phonological phenomena that occur at the interface between words. After discussing the various changes observed on the basis of the epigraphic material I confront them with Western dialectal group as well as other dialectal groups with special emphasis on Attic Greek. This is especially important because the dialect of Rhodes – an island dialect - had constant contacts with other Greek dialects, and on this basis it is possible to determine the origin and development of various forms. In the next chapter I discuss the morphology of the inscriptions. I review the nouns and adjectives by types, verbs and other parts of speech. In this section we will find all the information about the declension endings, irregular nouns, peculiarities in the conjugation, specific forms of numerals, pronouns, etc. As in the previous chapter, there are also the various forms discussed in terms of their occurrence in other dialects of this dialectal group and explained the occurrence of a given form, or lack of such, which is characteristic for this dialect . This body of work culminates in the summary of the research on the dialect of the island of Rhodes. There are also included proposals for further research on the dialect. They concern mainly the syntax of the dialect, but we must remember that a comprehensive analysis of the syntax requires broader epigraphic material, which in the case of Rhodes cannot be obtained. Thus, the analysis of material available for the syntax should be combined with the analysis of the inscriptions of the other islands, which used a dialect belonging to the group of Western (particularly Doric) dialects. The resulting material will allow a better description of phenomena which influenced the syntax of the Greek islands dialects. |
| dc.abstract.pl | Niniejsza rozprawa doktorska została poświęcona monograficznemu opracowaniu jednego z dialektów greckich, a mianowicie należącemu do grupy doryckiej dialektowi wyspy Rodos. W odniesieniu do języka greckiego należy jednak pamiętać, że standardowa definicja słowa 'dialekt' mówiąca o 'odmianie języka standardowego' nie może być w stu procentach stosowana. Owszem, w przypadku greki mówimy o dialektach – gdyż w greka jest w różnych odmianach poświadczona - lecz aż do czasu pojawienia się koine nie dysponujemy standardową wersją języka greckiego, przy czym należy mieć na uwadze, że i sama koine nie była jednorodna. Praca składa się z dwóch zasadniczych części: część pierwsza dotyczy historii języka greckiego od czasów najdawniejszych aż do epoki koine. Na początku z części tej wyodrębniono problem tożsamości helleńskiej. Uznano bowiem za stosowne przybliżyć czytelnikowi, jak doszło do uformowania się 'społeczności helleńskiej', która jest wynikiem stopienia się elementu miejscowego ze społecznościami napływowymi, które przybyły do Grecji w różnych okresach greckiej historii. Ponadto, w części tej zaprezentowano, jak Grecy – na podstawie chociażby mitologii oraz genealogii – postrzegali siebie nawzajem i relacje pomiędzy różnymi plemionami greckimi. Następnie w tej części pracy zaprezentowana zostaje pozycja greki na tle rodzin języków indoeuropejskich. Ta część pracy ma za zadanie przybliżyć czytelnikowi elementy wyróżniające grekę na tle innych języków należących do tej rodziny. W następnej kolejności przedstawione dwie podstawowe metody badań języka greckiego: analiza materiału inskrypcyjnego pod kątem chronologicznym, przestrzennym i społecznym oraz badanie zestawów izoglos, czyli cech wspólnych dla danych dialektów w pewnym okresie. Tutaj też zostają przedstawione izoglosy – w oparciu o listy izoglos zaproponowane przez M. Finkelberg oraz E. Rischa - oraz wyjaśnione zostają metody ich klasyfikacji. Ma to na celu przybliżenie czytelnikowi, na jakiej podstawie dokonany został podział dialektów zakreślony w kolejnych paragrafach. Tutaj także przedstawiona zostaje kwestia Balkanindogermanisch, czyli 'bałkańskiej ligi językowej' w starożytności. Część badaczy - na podstawie wspólnych cech występujących w fonologii, leksyce, a przede wszystkim morfologii - zakłada, że w historii języków m.in. greckiego, albańskiego, trackiego, ormiańskiego oraz frygijskiego istniał wspólny okres rozwoju. W następnej kolejności przedstawiona zostaje charakterystyka poszczególnych dialektów. Punktem wyjścia jest tutaj greka mykeńska. Odczytanie tabliczek z pismem linearnym B należy uznać za punkt zwrotny w badaniach nad gramatyką historyczną grecką i za wydarzenie, które pod wieloma względami zmieniło nasze spojrzenie na rozwój języka greckiego. W paragrafach dotyczących greki mykeńskiej przedstawiono pismo linearne B, kwestię zapisu poszczególnych sylab, by następnie przejść do cech charakterystycznych dla mykeńskiej fonologii i morfologii. W tej części pracy znajdzie czytelnik informacje dotyczące rozwoju poszczególnych głosek – samogłoski odziedziczone z prajęzyka, procesy towarzyszące pojawieniu się samogłosek długich, różne traktowanie refleksów spółgłosek labiowelarnych - oraz informacje dotyczące rozwoju mykeńskich form nominalnych – końcówki przypadków, stopniowanie przymiotników - i cech charakterystycznych dla systemu mykeńskiego czasownika – np. braku augmentu. Tutaj także omówiona zostaje kwestia dwoistości greki mykeńskiej, czyli istnienia – postulowanego przez część badaczy – 'standardowej' oraz 'specjalnej' wersji greki mykeńskiej, różniącej się od wersji standardowej m.in. brakiem asybilacji -ti do -si. W kolejnych paragrafach przedstawiona zostaje kwestia 'inwazji' plemion doryckich. Inwazja ta – zdaniem części badaczy – miała przyczynić się do upadku cywilizacji mykeńskiej. Uznano zatem za stosowne przedstawić stanowiska zwolenników oraz przeciwników historyczności inwazji doryckiej oraz rozważyć dowody – często wspólne dla obu stron – mającymi poświadczać dane stanowisko. W następnej kolejności przedstawione zostają 'wieki ciemne' po upadku cywilizacji mykeńskiej oraz kwestia przejęcie alfabetu fenickiego przez Greków. Tutaj zostaje przedstawiony podział epichorycznych alfabetów greckich na 'czerwone'', 'niebieskie' oraz 'zielone' i zaznaczone różnice między nimi, polegające głównie na rozmieszczeniu – np. kwestia znaku ξ – oraz wartościach przypisanych do tzw. znaków dodatkowych, czyli tych znaków spółgłoskowych – φ, χ, ψ – które zostały przez Greków dodane na końcu zaadaptowanego przez nich pisma fenickiego. Kolejne paragrafy zawierają analizę fonologii, morfologii oraz składni poszczególnych dialektów greckich: attycko-jońskich, arkado-cypryjskich, eolskich, pamfilijskiego oraz dialektów literackich, czyli greki Homera i Hezjoda. Charakterystyka dialektów doryckich, ze względu na ich związek z dialektem wyspy Rodos, została szczegółowo przedstawiona na początku II części rozprawy. Ta część pracy kończy się opisem greckiej koine. Podstawę rozważań stanowi krótki rys historyczny mający za zadanie przybliżyć czytelnikowi procesy prowadzące do wykształcenia się tej formy języka. Przestawione zostaje najpierw dominująca pozycja greki attyckiej, wzrost potęgi Macedonii, a następnie podboje Aleksandra Wielkiego, które doprowadziły do rozprzestrzenienia się języka greckiego na nowe tereny. Jakkolwiek po śmierci Aleksandra jego państwo rozpadło się na kilka królestw, to jednak ich arystokracja była silnie zattycyzowana, a greka stanowiła element spajający. Rzecz jasna powstała w tym okresie koine nie była – chociażby ze względu na zasięg terytorialny greki – jednorodna, to jednak jasne jest, że po raz pierwszy w historii pojawił się jeden język grecki. Następnie przedstawiony zostaje podbój Grecji przez Rzym oraz zajęcie przez Republikę terenów w Azji Mniejszej, który doprowadził do wchłonięcia W kolejnych paragrafach omówione zostają cechy charakterystyczne koine oraz procesy zachodzące w poszczególnych dialektach greckich w okresie schyłkowym. Część druga rozprawy jest szczegółowym opisem gramatyki dialektu z wyspy Rodos i składa się z dwóch rozdziałów dotyczących odpowiednio fonologii i morfologii dialektu. W rozprawie pominięto kwestie dotyczące składni, gdyż to właśnie kwestie dotyczące fonologii oraz morfologii są decydujące. Składnia oraz leksyka poszczególnych dialektów, jakkolwiek różnią się między sobą, to jednak nie są zbyt podatne na różnice dialektalne i wykazują wspólne pochodzenie. Ponadto należy zaznaczyć, że kompleksowa analiza składni wymaga znacznie obszerniejszego materiału inskrypcyjnego, którym w przypadku Rodos nie dysponujemy. Ta część prazy rozpoczyna się – o czym zostało powiedziane wcześniej – charakterystyką dialektów doryckich. W tej cześć przedstawione zostają główne cechy fonologii, morfologii i składni tych dialektów, oraz omówione izoglosy łączące dialekty doryckie z innymi dialektami greckimi. Następnie opisany zostaje materiał inskrypcyjny – podstawą tej części rozprawy są inskrypcje zawarte w Inscriptiones Graecae oraz w Supplementum Epigraphicum Graecum – i tutaj też zostają przedstawione cechy charakterystyczne alfabetu, w jakim zostały napisane inskrypcje oraz sposób notacji liczb. Warto zaznaczyć, że o ile można uznać, że inskrypcje z Rodos pisane są głównie w alfabecie 'niebieskim' w wersji używanej w Jonii, to znajdujemy jednak znaki odmienne, np. H/h jako oznaczenie aspiracji nagłosowej. Należy zaznaczyć, że stan zachowania materiału inskrypcyjnego jest zróżnicowany. Dysponujemy zarówno inskrypcjami liczącymi od kilkudziesięciu do kilkuset słów – rzecz jasna tego typu inksrypcje są dla najbardziej wartościowe – jak i inskrypcjami (lub fragmentami inskrypcji), których stan zachowania uniemożliwia jednoznaczną klasyfikację danej formy, lub zmusza badacza do przyjęcia najbardziej prawdopodobnego wyjaśnienia danego zjawiska w sytuacji, gdy np. brakuje dalszej części inskrypcji, która mogłaby rzucić inne światło na daną sprawę. Rozdział pierwszy tej części pracy dotyczy fonologii dialektu z Rodos. W rozdziale tym – a także w drugim dotyczącym morfologii – zachowano standardowy dla tego typu opracowań sposób prezentacji materiału. Przedstawione zostają kolejno samogłoski, dyftongi, zasady kontrakcji (ściągnięcia) samogłosek, spółgłoski, zmiany w obrębie grup spółgłoskowych oraz zjawiska na styku wyrazów. Każde zjawisko zostało w miarę możliwości omówione historycznie i poparte przykładami inskrypcyjnymi oraz zestawione z greką attycką, a tam, gdzie pozwalały na to dane materiałowe, także z innymi dialektami należącymi także do grupy doryckiej, lub pozostałymi dialektami greckimi. Rozdział drugi pracy rozpoczyna się omówieniem form rodzajnika występujących w materiale inskrypcyjnym; następnie omówione zostają rzeczowniki według typów deklinacyjnych, przymiotniki, liczebniki, przysłówki, partykuły, spójniki, przyimki, zaimki oraz system czasownika. Podobnie jak w rozdziale pierwszym, także tutaj każda omawiana część mowy poparta jest przykładami występującymi w materiale inskrypcyjnym i skonfrontowana z greką attycką, i/lub innymi dialektami doryckimi. Jeśli inskrypcje z Rodos różnią się w danym aspekcie od attyckiej/innych dialektów doryckich, następuje omówienie natury danej oboczności i sposobu, w jaki mogło dojść do wykształcenia się danej formy. W zakończeniu podsumowano rozważania nad rozwojem historycznym języka greckiego i zebrano najważniejsze cechy gramatyki inskrypcji z wyspy Rodos oraz zestawiono je na tle greki attyckiej oraz innych dialektów doryckich. Ponadto wypunktowano także czynniki, które mogły być odpowiedzialne za zachowanie w grece rodyjskiej właśnie takich form. |
| dc.affiliation.department | Wydział Polonistyki |
| dc.contributor.author | Kowalczyk, Konrad |
| dc.date.accessioned | 2013-11-25T08:56:53Z |
| dc.date.available | 2013-11-25T08:56:53Z |
| dc.date.defence | 2013-12-03 |
| dc.date.issued | 2013-11-25 |
| dc.description.additional | Link archiwalny https://depotuw.ceon.pl/handle/item/412 |
| dc.description.promoter | Sucharski, Robert |
| dc.identifier.uri | https://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/412 |
| dc.language.iso | pl |
| dc.rights | ClosedAccess |
| dc.subject.en | morphology |
| dc.subject.en | Doric dialects |
| dc.subject.en | greek dialectology |
| dc.subject.en | phonology |
| dc.subject.pl | fonologia |
| dc.subject.pl | morfologia |
| dc.subject.pl | dialekty doryckie |
| dc.subject.pl | dialektologia grecka |
| dc.title | Gramatyka inskrypcji z wyspy Rodos. Fonologia i morfologia |
| dc.type | DoctoralThesis |
| dspace.entity.type | Publication |