Prawnokarna ochrona dostępu do informacji publicznej

Praca doktorska składa się z sześciu rozdziałów. W pierwszym rozdziale przedstawiono konstytucyjne ujęcie prawa do informacji. Oprócz omówienia treści tego konstytucyjnego prawa (tj. określenie podmiotu uprawnionego, podmiotów zobowiązanych, przedmiotu informacji oraz formy jej udostępnienia), w pracy podjęto się określenia następstw zamieszczenia tego prawa w ustawie zasadniczej – dla obywateli (beneficjentów prawa), ustawodawcy oraz organów stosowania prawa. W drugim rozdziale omówione zostały najważniejsze regulacje prawa międzynarodowego odnoszące się do prawa do informacji. Szczególny akcent został położony na przepisy Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z uwzględnieniem orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W rozdziale tym podjęto się próby odpowiedzi na pytanie, czy w obecnym stanie prawnym, można traktować prawo do informacji jako jedno z praw człowieka. W rozdziale omówiona została również ewolucja oraz podstawy funkcjonowania prawa do informacji w Unii Europejskiej oraz międzynarodowe inicjatywy mające na celu wzmocnienie standardu dostępu do informacji na świecie. Trzeci rozdział obejmuje najważniejsze zagadnienia związane z określonym w art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej - przestępstwem nieudostępnienia informacji publicznej. W ramach tego rozdziału poruszone zostały, między innymi, problemy związane z samym pojęciem informacji publicznej, charakterystyką podmiotu przestępstwa (jest to przestępstwo indywidualne właściwe) oraz sposobami udostępniania informacji. Odnosząc się do pierwszego z ww. zagadnień, w oparciu o analizę dostępnego orzecznictwa sądowego oraz piśmiennictwa prawniczego starano się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób praktyka stosowania prawa poradziła sobie z nieprecyzyjną definicją informacji publicznej. Zastanawiając się nad podmiotem przestępstwa nieudostępnienia informacji publicznej podjęto także próbę odpowiedzi na pytanie - czy jest możliwe skuteczne delegowanie obowiązków związanych z udostępnianiem informacji publicznej, wraz z towarzyszącą temu odpowiedzialnością karną, na inną osobę, a ponadto czy sprawcą tego przestępstwa może być osoba sporządzająca jedynie roboczy projekt rozstrzygnięcia w kwestiach związanych z realizacją obowiązków informacyjnych. Analiza przestępstwa nieudostępnienia informacji publicznej obejmuje również wskazane w ustawie sposoby udostępnienia informacji – tj.: 1) w Biuletynie Informacji Publicznej, 2) na wniosek, 3) w drodze wyłożenia lub wywieszenia w miejscach ogólnodostępnych albo poprzez zainstalowanie w takich miejscach urządzeń umożliwiających się z ich zapoznaniem, 4) wstępu na posiedzenia organów kolegialnych pochodzących z wyborów powszechnych, 5) umieszczenia informacji publicznych w centralnym repozytorium informacji publicznych. Znaczna część zagadnień w pracy dotyczy nieudostępnienia informacji publicznej na wniosek, jako najbardziej typowego trybu, w którym może być realizowane prawo do informacji. W ramach tej części rozważań wyróżniono trzy sposoby nieudostępnienia informacji w tym trybie – tj. bezczynność, odmowę udostępnienia informacji oraz niewykonanie prawomocnego orzeczenia. W rozdziale czwartym uwzględnione zostały zagadnienia związane z wzajemną relacją pomiędzy postępowaniem karnym i administracyjnym a także sądowo-administracyjnym w sprawach związanych z przestępstwem nieudostępnienia informacji publicznej. W ramach tego rozdziału poszukiwano w szczególności odpowiedzi na pytanie czy sąd karny jest związany wyrokiem sądu administracyjnego w kwestiach dotyczących dostępu do informacji publicznej. Oprócz tego rozważono zagadnienie ewentualnego błędu sprawcy tego przestępstwa co do okoliczności faktycznych, kwestię szkodliwości społecznej tego typu przestępstwa oraz zagadnienie wymiaru kary za to przestępstwo. Przeanalizowano także dane statystyczne związane ze zjawiskiem nieudostępnienia informacji publicznej w Polsce. Rozdział piąty obejmuje dwa zagadnienia problemowe z zakresu teorii kryminalizacji. Pierwszym jest spojrzenie na obecną regulację art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej z punktu widzenia zasady subsydiarności prawa karnego, tj. rozważenie czy odpowiedzialność karna jest w ogóle konieczna dla ochrony prawa do informacji wobec istniejących już rozwiązań administracyjnych oraz sądowo-administracyjnych. Drugim zagadnieniem jest problematyka należytej określoności i przejrzystości art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej, wobec trudności interpretacyjnych pojawiających się na tle stosowania tej ustawy przez sądy administracyjne. W rozdziale szóstym zostało zawarte podsumowanie najważniejszych wniosków wynikających z pracy oraz uwagi de lege ferenda.