Jurysdykcja krajowa w sprawach zobowiązań elektronicznych w prawie Unii Europejskiej

Internet ze względu na swoją powszechną dostępność i efemeryczną naturę kreuje szczególne problemy związane z oceną jurysdykcji krajowej w przypadku sporów dotyczących zdarzeń z nim związanych. Występujące trudności można sprowadzić do pytania, czy jest możliwym określenie na terytorium którego państwa miało miejsce zdarzenie, na które wskazuje łącznik jurysdykcyjny, jeżeli dokonało się ono za pośrednictwem Internetu, a jeśli tak, wówczas w jaki sposób to uczynić. Celem rozprawy była weryfikacja hipotezy zakładającej, że łączniki jurysdykcji krajowej, które wprowadzają wyjątek od zasady actor sequitur forum rei uzasadniony istnieniem ścisłego, terytorialnego związku pomiędzy zdarzeniem a państwem, nie odpowiadają specyfice zobowiązań elektronicznych, w przypadku których ścisły terytorialny związek z określonym państwem jest trudny do zidentyfikowania albo nie występuje.Weryfikacja hipotezy badawczej zakładała wyodrębnienie pięciu etapów badań, którym odpowiadają kolejne rozdziały rozprawy. W pierwszym rozdziale przedstawiono zasady, na których zbudowany jest system łączników jurysdykcji krajowej, zawarty w rozporządzeniu Bruksela I bis oraz opisano łączniki oraz rodzaje jurysdykcji krajowej, jakie przyjęto we wskazanym akcie prawnym, w tym sposób, w jaki opisane zasady wpłynęły na kształt obowiązującej regulacji. Następnie, scharakteryzowana została sieć komputerowa jaką jest Internet oraz wskazane zostały te jego cechy, które mają wpływ na ustalanie jurysdykcji krajowej. Zestawienie wniosków płynących z obu tych części pozwoliło wskazać, które spośród łączników i zagadnień związanych z ustalaniem jurysdykcji krajowej zawartych w prawie europejskim mogą wiązać się z trudnościami w przypadku oceny zdarzeń mających związek z Internetem. Wnioski te pozwoliły określić zakres zagadnień, jakie poddano analizie na kolejnych etapach badań.W konsekwencji rozdziały drugi, trzeci i czwarty poświęcone zostały problemom związanym z ustalaniem jurysdykcji krajowej w sprawach zobowiązań wynikających z umów elektronicznych zawieranych w obrocie profesjonalnym oraz konsumenckim, a także deliktów internetowych. Celem rozdziałów było udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy łączniki, które regulują jurysdykcję we wskazanych kategoriach zobowiązań pozwalają na ustalanie jurysdykcji w sprawach wynikających odpowiednio z umów elektronicznych i deliktów internetowych, w sposób zgodny z naturą Internetu oraz zasadami, na których opiera się rozporządzenie Bruksela I bis.Dostrzegając podobieństwa w sposobie dokonywania wykładni łączników jurysdykcyjnych, w odniesieniu do poszczególnych rodzajów zobowiązań elektronicznych, w rozdziale piątym szczegółowo scharakteryzowano zidentyfikowane koncepcje „miejsca” zdarzenia mającego związek z Internetem. Celem przeprowadzanej analizy było ustalenie czy jest możliwe, biorąc pod uwagę rozwiązania stosowane w orzecznictwie jak i rozwijane w literaturze, przypisanie terytorialnej lokalizacji zdarzeniom, które dokonały się za pośrednictwem Internetu lub określenie, z którą z lokalizacji zdarzenie takie wykazuje szczególny, terytorialny związek.

Internet given its widespread accessibility and ephemeral nature challenges private international law in numerous ways. The recognized problems could be put in question - is there any „there” in the Internet and if yes - how to assess where it is. Answering this question is essential in the process of assessing jurisdiction over the cases that took place in the Internet.In this dissertation Author verified hypothesis stating that jurisdiction connecting factors based on the particular close, territorial link between the dispute and the country, which provide exceptions to the basic rule actor sequitur forum rei, are neither useful nor appropriate in assessing jurisdiction over electronic obligations as the cases concerning the electronic obligations lack the particular close, territorial link with a certain country or the required link is very difficult to establish.Verification of the hypothesis was carried out in five stages. Each stage corresponds with the subsequent chapter of this dissertation. Firstly, fundamental principles that underlie the Brussels I bis regulation were set out. Secondly, system of jurisdiction established in the regulation given was presented. Focus was put on the way in which the aforementioned principles shaped the jurisdiction connecting factors in the regulation. Thirdly, Internet as a global network was characterised. Comparison between the essentials of the Brussels regime and features of the Internet allowed to assess which connecting factors adopted in the Brussels I bis regulation may not be adequate in case that concerns electronic obligation. Those assumptions determined the scope of the further research.Consequently, chapter second, third and forth are devoted to the problems with assessing jurisdiction over electronic contracts concluded by professionals, electronic consumer contracts and cyber-torts. Each chapter aims at answering question whether the applicable provisions enables assessing jurisdiction over the particular types of electronic obligations in the way that addresses the features of the Internet and stays consistent with the fundamental principles that underlie the Brussels regime. Analysis carried out in the previous chapters lead to the conclusion that courts and scholars use similar concepts in order to solve problems with application of different connecting factors, used in order to assess jurisdiction over different types of electronic obligations. In chapter five the recognized concepts have been presented and elaborated. The aim of the chapter was to answer question whether localizing events that took place over the Internet is possible given the concepts formulated and elaborated in jurisprudence and legal writing.