Ekspansja gospodarcza Chin w Afryce w paradygmacie neokolonialnym.

W wyniku zawrotnego tempa rozwoju gospodarczego Chin w ubiegłych dziesięcioleciach, państwo to nieuchronnie spotkał problem wyczerpania złóż, a więc i potrzeba poszukiwania zewnętrznych dostaw oraz dywersyfikacji źródeł surowców naturalnych. Kierunkiem, który obrała polityka chińska okazał się kontynent afrykański, natomiast narzędziami do tego celu — pomoc rozwojowa, inwestycje i naciski polityczne. Poniższa praca przygląda się wpływowi, jaki Chiny mają na kraje Afryki, a w szczególności interpretacji tych działań jako neokolonializmu lub współczesnej odmiany imperializmu. Podjęta zostaje również próba wskazania potencjalnych negatywnych skutków w rozwoju społeczno-gospodarczym Afryki i zagrożeń dla jej udziału w zglobalizowanym rynku i wspólnocie międzynarodowej. Rozdział pierwszy poświęcony jest klasycznym teoriom imperializmu, ich porównaniu, znalezieniu wzajemnych wpływów i odniesień. Omówione zostały teorie Karola Marksa i Róży Luksemburg, jak również ultraimperialistyczna teoria późnego kapitalizmu Hobsona-Kautsky’ego. W tej części przywołane zostały również konteksty historyczne, które uwarunkowały powstanie tych teorii oraz ich wpływ na późniejsze, neomarksistowskie interpretacje kolonializmu i zależności. Rozdział drugi, analogicznie, opisuje teorie klasyfikowane jako współczesne. Okazuje się, że teorie te odwołują się do myślicieli klasycznych, a ponadto ukazana jest ich wzajemna komplementarność, dzięki której możliwe jest pełniejsze zrozumienie problematyki pracy. Wśród omówionych badaczy są Frank i Wallerstein, jednakże równolegle została opisana również funkcja handlu międzynarodowego w polityce zagranicznej, rozwoju gospodarczego oraz rola rywalizacji o potęgę. Rozdział trzeci skupia się na rewolucji gospodarczej Chin i rozwoju politycznym w ubiegłych latach. Ponadto opisana została walka o udział w rynku międzynarodowym, w tym proces starań o dołączenie i partycypacja w Światowej Organizacji Handlu. Poruszona została również problematyka bezpieczeństwa energetycznego oraz stosunki z Rosją i krajami OPEC. Tę część konkluduje analiza i ocena „Inicjatywy Pasa i Szlaku”. Rozdział czwarty poświęcony został całokształtowi stosunków pomiędzy Chinami a Afryką. Rozpoczyna się on od prehistorycznych odniesień pomiędzy tymi dwoma cywilizacjami, poprzez analizę zmian funkcji Afryki w chińskiej polityce zagranicznej na przestrzeni lat, aż po współczesne instytucje organizujące współpracę sino-afrykańską na poziomie polityczno-gospodarczym. Poruszona zostaje również perspektywa przyszłości poprzez analizę potencjalnych zagrożeń oraz problemów, które przynieść może zbyt daleko idące uzależnienie od zewnętrznej pomocy. We wnioskach stwierdzono, iż choć działania podejmowane przez Chiny na kontynencie afrykańskim noszą znamiona neokolonialnych, to ogólny bilans zysków i strat jest korzystny dla Afryki, a chiński model rozwojowy okazuje się atrakcyjniejszy, niż neoliberalny postulowany przez kraje Zachodu. Ponadto starania Chin stymulują konstruktywne zmiany na świecie i kierują go w stronę bardziej egalitarnego, rozsądnego wzrostu. Nie sposób natomiast jest uniwersalnie ocenić konkretne aspekty dominacyjnej eksploatacji Chin gospodarek afrykańskich, w tym ewidentny regres procesów demokratycznych, dotychczas stymulowanych przez warunkową pomoc instytucji zachodnich. Jednak transformacja społeczno-gospodarcza tego kontynentu jest w jednoznaczny sposób korzystna i wiele czynników wskazuje na to, że w ostatecznym rozrachunku okaże się pod tym względem skuteczniejsza, niż dotychczasowe podejścia do tego typu przedsięwzięć.

As China’s economy has strongly developed over the recent decades, it has approached the point of local resources slowly depleting and calling for well-diversified outside supplies. The continent of Africa has turned out to be a viable place of interest, in the forms of direct investments, political intervention and development aid. This thesis examines China’s influence on African states, with particular interest in determining whether the actions on the continent meet the definition of imperial expansion. The paper also attempts to establish in what long-term ways will it hinder further development of Africa and affect its participation in the globalised market and the international society. Chapter One is dedicated to classical theories of imperialism, in particular how they compare to one another and what sort of influences can be noted of. The theories discussed include those of Marx and Luxembourg, as well as Kautsky‑Hobson „ultra‑imperialist” theory of capitalist absolutism. This part also determines what historical developments inspired the classical thinkers to form the theories described and how it later led to further research into the neo‑Marxist interpretation of imperial relation of dominance. Chapter Two, similarly, discusses contemporary theories regarding to imperialism. In this case, theories seem to draw from classical interpretations listed above, but, more importantly, author tries to show their general complementary character which allows for more thorough understanding of the issue described. Theories discussed in this part include those of Frank and Wallerstein, among others, but what is also put in the spotlight here is the role of international trade in state foreign policy and development. Following with Chapter Three, its main focus is China’s political development and recent economic growth. What is also discussed is the engagement in the global market, including the struggle for membership and China’s contemporary role in the World Trade Organization, as well as its approach to energy security and the politics of the oil sector, including the troubling relationship with Russia and OPEC exporters. The chapter concludes with a detailed account into the motivations and assessment of the Belt and Road Initiative. Finally, Chapter Four is dedicated to the overview of Sino‑African relations, starting with ancient encounters all the way to modern institutions holding authority over African states in regards to their international relations with China and application of financial aid provided. A subsection of this chapter also describes the Africa’s response, risks, opportunities and challenges rising from the developmental aid coming from both the West and China. In conclusion, the author determines that while some actions performed by Chinese authoritarian regime in Africa are questionable, the general cost‑benefit ratio turns out to be rather positive. The Chinese development model seems to be inviting for the Africans, especially more so than the neo‑liberal approach as urged by the Western partners, such as the United States and the European Union, which in comparison turns out to be not only less attractive, but simply incompatible with the African collective mindset and traditional approach to social development. Furthermore, despite the analysis yielding negative results in regards to China’s motivation of action, author determines that overall influence the Chinese have on Africa stimulates constructive change towards more structurally sound and egalitarian world, and provides favourable outcomes for both sides. The author finally resists wording unambiguous verdict on China’s economic development on the basis of exploitation of African resources, but does acknowledge positive change that happened over the course of China’s support for Africa’s transformation and is looking hopeful into the future in regards to even more palpable success.