Praca doktorska
Ładowanie...
Nowe obowiązki informacyjne podatników jako przesłanka jakości systemu podatkowego
| dc.abstract.pl | Obowiązki informacyjne podatników należą do grupy najistotniejszych ustawowych obowiązków podatników, a ich znaczenie rośnie. Wpływają one na kształtowanie relacji pomiędzy administracją podatkową a podatnikami, która ma polegać na dialogu, współpracy i jawności podejmowanych działań. W rozprawie przedstawiono zagadnienie obowiązków informacyjnych podatników z perspektywy wybranych instytucji wprowadzonych do polskiego systemu prawa podatkowego w latach 2016-2021: jednolitego pliku kontrolnego, schematów podatkowych oraz strategii podatkowej. Nakładanie na podatników kolejnych obowiązków informacyjnych powoduje zmianę ról w zakresie realizacji funkcji fiskalnej i jej kontroli, gdyż obowiązki zbierania i przygotowania informacji zostały przesunięte z organów podatkowych na podatników. Proces badawczy prowadzi do próby opracowania wniosków na poparcie tezy wskazującej, że obowiązki informacyjne podatników wymagają systemowej transformacji, aby przyczyniać się do wzrostu jakości systemu podatkowego. Pomocniczo wskazano, że na jakość systemu podatkowego obok wysokiego poziomu legislacyjnego składa się także nadążenie prawodawcy za zmianami technologicznymi, w kontekście wykorzystanych narzędzi i technik informatycznych. Uzupełnienie procesu badawczego o badania w ujęciu prawnoporównawczym ma na celu wychwycenie optymalnych rozwiązań, które mogłyby udoskonalić polską regulację, a zostały pominięte przez prawodawcę. W pracy opisano konstrukcję prawną instytucji informowania o schematach podatkowych, która jest obecna w polskim systemie prawa podatkowego. Zestawiono także polską regulację z regulacją zawartą w Dyrektywie Rady (UE) 2018/822. Ponadto przybliżono główne założenia włoskiej, hiszpańskiej, portugalskiej i węgierskiej transpozycji tej dyrektywy w ujęciu prawnoporównawczym. W zakresie obowiązku sporządzania i podawania do publicznej wiadomości informacji o realizowanej strategii podatkowej za rok podatkowy przedstawiono szerszy kontekst regulacji, która jest jednym z elementów koncepcji opracowanej przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) – horizontal monitoring/cooperative compliance, stanowiącej kolejny krok w kierunku zwiększenia transparentności kluczowych z punktu widzenia organów podatkowych podatników. Ponadto zestawiono to rozwiązanie z podobnymi regulacjami obecnymi w prawie brytyjskim oraz w prawie australijskim. Obecnie rozliczenie VAT przyjmuje formę jednolitego pliku kontrolnego – JPK_VAT. Instytucję tę zbadano z perspektywy jej pierwowzoru opracowanego przez OECD – standard audit file for tax (SAF-T). Badaniom poddano w szczególności kompletność regulacji prawnej w tym zakresie, a także wykorzystanie technik informatycznych zarówno na etapie sporządzania informacji, jak i jej weryfikacji przez organy podatkowe. W pracy dokonano próby oceny rozwiązań polegających na zgłaszaniu wyselekcjonowanych informacji do organu podatkowego, z uwzględnieniem ich zgodności z prawem, skuteczności i jakości, a także minimalizacji uciążliwości dla podatników. Istotne miejsce zajmują zagadnienia dotyczące gwarancji pewności prawa w kontekście braku jednoznaczności podstaw prawnych, roli aktów nienormatywnych w kształtowaniu obowiązków informacyjnych oraz retrospektywne działanie przepisów, a także katalog sankcji za niewypełnienie lub nieprawidłowe wypełnienie obowiązków informacyjnych w aspekcie zasady proporcjonalności. Szczególnym elementem poddanym analizie była rola technologii w procesie wypełniania obowiązków informacyjnych i ich weryfikacji. Analizy poczynione w trakcie badań prowadzą do wniosku, że zmiany zachodzące w polskim systemie prawa podatkowego potrzebują przebudowy, by w istotny sposób wpłynąć na jego doskonalenie. Rozprawa zawiera sugestie zmian systemowych zmierzających do maksymalizacji prawidłowego wykonania obowiązków i poprawy jakości systemu podatkowego. |
| dc.abstract.pl | Taxpayers' information obligations are among the most important statutory obligations of taxpayers, and their importance is growing. They influence the shaping of the relationship between tax administration and taxpayers, which is supposed to be based on dialogue, cooperation and transparency of actions taken. The dissertation presents the issue of taxpayers' information obligations from the perspective of selected institutions introduced into the Polish tax law system in 2016-2021: the single control file, tax schemes and tax strategy. The imposition of further information obligations on taxpayers results in a change of roles in the implementation of the fiscal function and its control, as the duties of collecting and preparing information have been shifted from tax authorities to taxpayers. The research process leads to an attempt to develop conclusions in support of the thesis indicating that taxpayers' information obligations require systemic transformation in order to contribute to the quality of the tax system. As a subsidiary point, it was indicated that the quality of the tax system consists not only of high quality legislation, but also of the legislator keeping up with technological changes, in the context of the IT tools and solutions used. Complementing the research process with comparative legal research, the aim is to identify optimal solutions that could improve the Polish regulation, but were omitted by the legislator. The paper describes the legal construction of the institution of information on tax schemes, which is present in the Polish tax law system. The Polish regulation is also compared with the regulation contained in Council Directive (EU) 2018/822. In addition, the main assumptions of the Italian, Spanish, Portuguese and Hungarian transposition of this directive are outlined in a comparative legal perspective. With regard to the obligation to draw up and make public the information on the implemented tax strategy for the tax year, the broader context of the regulation is presented, which is one of the elements of the concept developed by the Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) - horizontal monitoring/cooperative compliance, representing a further step towards increasing the transparency of key taxpayers from the point of view of the tax authorities. In addition, the solution is contrasted with regulations present in UK and Australian law. Currently, VAT settlement takes the form of a single control file - JPK_VAT. This institution was examined from the perspective of its prototype developed by the OECD - the standard audit file for tax (SAF-T). In particular, the completeness of the legal regulation in this area, as well as the use of IT solutions both at the stage of preparing the information and its verification by the tax authorities were examined. The dissertation attempts to evaluate solutions involving the reporting of selected information to the tax authority, taking into account their compliance with the law, efficiency and quality, as well as the minimisation of inconvenience for taxpayers. An important place is occupied by issues concerning the guarantee of legal certainty in the context of the lack of unambiguity of the legal basis, the role of non-normative acts in shaping information obligations and the retrospective effect of regulations, as well as the catalogue of sanctions for failure to fulfil or for incorrect fulfilment of information obligations in view of the proportionality principle. A particular element analysed was the role of technology in the process of fulfilling information obligations and their verification. The analyses made during the research lead to the conclusion that the changes taking place in the Polish tax law system need reconstruction in order to significantly influence its improvement. The paper contains suggestions for system changes aimed at maximising the proper performance of obligations and improving the quality of the tax system. |
| dc.affiliation.department | Instytut Nauk Prawno-Administracyjnych |
| dc.contributor.author | Derdak, Anna |
| dc.date.accessioned | 2023-09-27T06:31:47Z |
| dc.date.available | 2023-09-27T06:31:47Z |
| dc.date.defence | 2023-10-16 |
| dc.date.issued | 2023-09-27 |
| dc.description.promoter | Chojna-Duch, Elżbieta |
| dc.identifier.uri | https://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/4678 |
| dc.language.iso | pl |
| dc.rights | ClosedAccess |
| dc.subject.pl | Improvement of the tax system |
| dc.subject.pl | IT technologies |
| dc.subject.pl | Standard audit file for tax |
| dc.subject.pl | JPK_VAT |
| dc.subject.pl | SAF-T |
| dc.subject.pl | Horizontal monitoring |
| dc.subject.pl | Co-operation programme |
| dc.subject.pl | Tax strategy |
| dc.subject.pl | Council Directive (EU) 2018/822 |
| dc.subject.pl | MDR – Mandatory Disclosure Rules |
| dc.subject.pl | Information on tax schemes |
| dc.subject.pl | Tax scheme |
| dc.subject.pl | Information obligations |
| dc.subject.pl | Doskonalenie systemu podatkowego |
| dc.subject.pl | Technologie informatyczne |
| dc.subject.pl | Jednolity plik kontrolny |
| dc.subject.pl | JPK |
| dc.subject.pl | Monitoring horyzontalny |
| dc.subject.pl | Program Współdziałania |
| dc.subject.pl | Strategia podatkowa |
| dc.subject.pl | Dyrektywa Rady (UE) 2018/822 |
| dc.subject.pl | MDR - zasady dotyczące obowiązkowego informowania o schematach podatkowych |
| dc.subject.pl | Informowanie o schematach podatkowych |
| dc.subject.pl | Schemat podatkowy |
| dc.subject.pl | Obowiązki informacyjne |
| dc.title | Nowe obowiązki informacyjne podatników jako przesłanka jakości systemu podatkowego |
| dc.title.alternative | New information obligations of taxpayers as a premise for the quality of the tax system |
| dc.type | DoctoralThesis |
| dspace.entity.type | Publication |