Odpowiedzialność karna z art. 298 §1 K.K.

Temat oszust ubezpieczeniowych jest tematem dość popularnym. Coraz więcej osób dopuszcza się popełniania przestępstw ubezpieczeniowych, zarówno w sferze ubezpieczeń majątkowych jak i ubezpieczeń osobowych. W sferze wyłudzeń ubezpieczeń majątkowych największą popularnością cieszą się ubezpieczenia komunikacyjne takie jak OC i AC, jak również wyłudzenia w zakresie samego majątku przedsiębiorstw np. podpalenia lokali, towaru, który niedługo traci ważność. Jeżeli chodzi o wyłudzenia osobowe, najwięcej do takich dochodzi w zakresie fingowania śmierci, chorób nowotworowych, samookaleczenia. Ubezpieczeni sami wyrządzają sobie krzywdę, a następnie składają wnioski o wypłatę świadczeń. Ubezpieczalnie na szczęście posiadają z roku na rok coraz większe doświadczenie w zakresie metod zwalczania przestępczości ubezpieczeniowej. Współpracują z bankami, Policją Narodowym Funduszem Zdrowia. Rozszerzają bazy danych, zbierają wszelkie informacje o wnioskodawcach również z portali społecznościowych, takich jak np. Facebook. Jednakże nie jest sprawą łatwą wykryć, iż osoba, która złożyła wniosek o wypłatę odszkodowania z tytułu ubezpieczenia majątkowego bądź świadczenia z tytułu ubezpieczenia osobowego ma na celu wyłudzenie. Najtrudniejszą sprawą jest wykrycie, czy do zdarzenia doszło, czy zostało ono sfingowane. Ubezpieczalnie szybciej wykrywają próby wyłudzenia, jeżeli w zdarzeniu wzięło udział więcej niż jedna osoba, gdyż w drodze przyjmowanych wyjaśnień, okoliczności zdarzenia zeznania muszą się w 100% pokrywać, jeżeli jest jakaś rozbieżność daje to sygnał ubezpieczalni, iż któraś z osób poświadcza nieprawdę. Wówczas ubezpieczalnia może, ale nie musi złożyć zawiadomienie na prokuraturę o próbie popełnienia przestępstwa z art. 298 §1 k.k., a następnie cała sprawa jest wyjaśniana. Mimo tak wielu przypadków prób wyłudzenia odszkodowań majątkowych, (jest to zawsze ok tysiąca spraw rocznie) liczba ta cały czas wzrasta, metod popełniania przestępstw przybywa, a do najczęstszych sfer wyłudzenia dochodzi w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych. Jest to łatwy sposób na zarobienie szybkich pieniędzy. W ostatnim czasie rozwojowa stała się także sprawa wyłudzeń ubezpieczeń z polis na życie. Ubezpieczeni podejmują próby wyłudzenia udając chorobę, fałszując dokumentację medyczną z udziałem lekarza, a następnie dzielą się zyskiem. Bardzo niebezpieczne stały się zorganizowane grupy przestępcze, które poszukują osób, które np. ucinają sobie palce, a następnie składają wniosek do swojego ubezpieczyciela o wypłatę. Ubezpieczalnia ma obowiązek wówczas wypłacić świadczenie, które może wynieść nawet do kilku tysięcy złotych, a takich osób w takich grupach jest bardzo dużo. Regulacja prawna z art. 298 kk jest dość łagodna, gdyż z tego tytułu sprawca może odpowiadać karą do 5 lat pozbawienia wolności, gdzie większość wyroków wydawana jest w zawieszeniu bądź sąd orzeka grzywnę. Badania uwzględnione w pracy doktorskiej pokazały, że istnieje społeczne przyzwolenie na popełnianie tego rodzaju przestępstw, gdyż nie można go porównać np. do gwałtu czy rozboju. Ludzie uważają, iż to ubezpieczalnie nas okradają, więc dlaczego to my nie możemy okradać ubezpieczalni. Rodzaj tego przestępstwa zaliczany jest do łagodniejszych, gdzie nie ma większego protestu, a tym samym ustawodawca nie zdecydował się na zwiększenie kary pozbawienia wolności np. do 8 lat, tak jak jest to w przypadku art. 286 §1 k.k. tj. zwykłego oszustwa. W mojej ocenie należy w przyszłości zadbać o to aby regulacja prawna w zakresie art. 298 §1 kk była bardziej surowa, co miałoby na celu odstraszenie sprawcy od popełnienia tego rodzaju przestępstwa. Uważam także, że ubezpieczalnie powinny bardziej wrócić uwagę na pracowników ubezpieczalni, którzy znają wszelkie procedury wewnętrzne związane ze zwalczaniem przestępczości ubezpieczeniowej w zależności od rodzaju ubezpieczenia. Pracownicy ubezpieczalni często dopuszczają się antydatowania umów ubezpieczenia bądź też fałszują dokumenty co nie powinno mieć miejsca. Problem przestępczości ubezpieczeniowej istnieje nie tylko w Polsce, ale na terenie bynajmniej całej Europy. Zauważalny jest on dość intensywnie w Niemczech, gdzie największą sferą wyłudzeń pozostają ubezpieczenia domów, mniej samochodów. Do zwalczania przestępczości ubezpieczeniowej niezbędne jest podjęcie kroków zmiany ustawy kodeks karny, w zakresie zwiększenia kary nawet do 10 lat pozbawienia wolności, także zwrotu kwoty odszkodowania nie tylko z odsetkami, ale w kwocie większej aniżeli pobrana uwzględniając przestępczy charakter czynu. Nie powinno być tutaj żadnych ulg w tym zakresie, a sprawca powinien odpowiadać równie surowo, jak za inne przestępstwa z większą dolegliwością karną. Ubezpieczalnie powinny także położyć większy nacisk na szkolenia swoich pracowników w poznawaniu nowych metod zwalczania przestępczości ubezpieczeniowej, a tym samym ich współpraca ze sprawcą powinna generować nie tylko odpowiedzialność karną w tym zakresie, ale wysokie kary finansowe z uwagi na to, iż dopuszczają się oni także okradania swojego pracodawcy. Tylko sztywne i surowe prawo może przyczynić się do zmniejszenia przestępczości ubezpieczeniowej, a szeroko rozwinięta technika powinna pomóc w wykrywaniu zdarzeń, które mają charakter przestępczy.

The topic of insurance crimes is quite popular. More people and more people commit insurance crimes, including property and personal insurance. Property insurance fraud consist mainly of communication insurance extorsions (OC and AC) and intentional company property destruction (burning down buildings or expiring merchandise). On the other hand, examples of personal insurance extorsions are faking death, self-inflicting injuries or falsely reporting a cancer disease. Luckily, each year companies are more experienced in fighting insurance crimes. They cooperate with banks, the Police and the National Health Service. They update their database and collect information of the claimants from social media, such as Facebook. However, it is not easy to discover if the person who files a property or personal insurance claim commits fraud. The hardest part is to discover whether the situation occurrs or is faked. Insurance companies discover fraud faster if more than one person takes part in the event. It happens because the version of events must be a 100% match - if it is not, then it is a signal that someone doesn’t tell the truth. If such situation occurs, the insurance company will notify the prosecution of an attempt to commit crime, based on article 298 par.1 of the polish Criminal Code for further investigation. Despite so many cases of insurance fraud (around a thousand cases each year), the number continues to increase as well as the amount of criminal methods. The most common area is communication insurance especially because this is a fast way to extort money. Lately life insurance crimes also have been growing. People attempt to commit fraud by faking disease or medical documentation. The documentation fraud involves doctors and splitting the shares with them. Organized crime groups have become very dangerous as they search for people who inflict self-injuries for money. For example they cut off their finger and then file a claim with the insurance company which is obliged to pay the claim (up to a few thousand zlotys). Later on victims and the group share their profits. The legal provisions of article 298 of the polish Criminal Code are quite mild, as the perpetrator may receive up to 5 years of deprivation of liberty, however most often courts sentence limitation of liberty or a fine. Presented in this PhD research shows that there is a public acceptance to commit such crimes, because they cannot be compared to rape or robbery. People share the opinion that insurance companies stole from them, so why couldn’t they stole from the companies? This type of crime is considered light, and the legislator has not decided to raise the punishment to 8 years, contrary to 286 par.1 of the criminal code (regular fraud). In my opinion, it is important to make 298 par.1 more severe, which would discourage from committing these types of crimes. I also think that insurance companies should become more aware of their employees, who know all the procedures related to fighting insurance crimes, depending on the type of insurance. Insurance employees often fraud dates on insurance certificates or falsify documents, which must not take place. The problem of insurance crimes is present not only in Poland, but also in Europe. It is noticed in Germany, where the most insurance crimes are committed in the area of property insurance and less in the area of communication insurance. Inorder to fight insurance fraud, it is necessary to change the Criminal Code. Raising the punishment, even up to 10 years of deprivation of liberty, returning claims with additional interest. There should not be any reliefs in this matter, and the perpetrator should receive punishment as strict as other criminal punishments. Insurance companies should also focus on educating their employees in new methods of committing insurance fraud. Furthermore, the employeescooperation with the perpetrator should result in not only criminal liability, but also high financial penalties, considering that this cooperation is theft of their employer. Only strict laws can contribute to the drop of insurance crime rates, yet broadly developed technology should help discovering such criminal events.