Faultless disagreement in contemporary semantic theories

Przedmiotem mojej rozprawy jest zjawisko niezawinionej niezgody (ang. faultless disagreement) i sposoby jego wyjaśniania w ramach wybranych współczesnych teorii semantycznych. Niezawiniona niezgoda rozumiana jest jako taka sytuacja konwersacyjna, w której, na pierwszy rzut oka, mówiący są ze sobą w sporze, ale żaden z nich nie jest w błędzie. Konflikty tego rodzaju mają miejsce, gdy przedmiotem rozmowy są kwestie subiektywne, dotyczące na przykład tego, czy coś jest smaczne, piękne lub dobre moralnie. Wyjaśnienie zarazem intuicji niezgody, jak i bezbłędności stanowi wyzwanie dla wszystkich współczesnych teorii znaczenia. W mojej pracy opowiadam się za kontekstualistyczną analizą sądów dotyczących subiektywnej materii uzupełnioną o wyjaśnienie intuicji niezgody, która pojawia się, gdy każdy z mówiących zajmuje autocentryczną perspektywę, a więc odnosi się do swoich własnych standardów. Rozdział pierwszy poświęcony jest wstępnej charakterystyce pojęcia niezawinionej niezgody oraz zarysowi debaty na jego temat. W pierwszej kolejności argumentuję za przyjęciem antyrealistycznego stanowiska co do własności subiektywnych, takich jak bycie smacznym, pięknym, czy dobrym i proponuję operacyjną definicję subiektywności, którą będę się posługiwać w dalszych częściach pracy. Następnie prezentuję różne sposoby rozumienia terminów „niezawiniona” oraz „niezgoda” oraz omawiam krótko obszary dyskursu, o których sądzi się, że są szczególnie narażone na występowanie bezbłędnej niezgody. Rozdział drugi stanowi krótkie omówienie wybranych zagadnień z zakresu filozofii języka, które będą istotne w analizie problemu niezawinionej niezgody. Do zagadnień tych należą: podstawy semantyki Kaplanowskiej, Grice’a pojęcia znaczenia mówiącego i tego, co powiedziane oraz dwa rodzaje treści sekundarnych (ang. not-at-issue content): implikatury i presupozycje. W rozdziale trzecim krytycznie omawiam najistotniejsze teorie semantyczne (czy raczej ich rodziny): inwartiantyzm, (za którego wersje uważam realizm semantyczny, minimalizm i absolutyzm), kontekstualizm, relatywizm i ekspresywizm. Rekonstruuję założenia każdego z tych stanowisk, teoretyczne narzędzia wypracowane na ich gruncie i analizuję, w jaki sposób tłumaczą zagadnienie niezawinionej niezgody. W celu uzupełnienia tych teorii, który nie dysponują narzędziami to umożliwiającymi, omawiam również niektóre rozwiązania mające na celu wyjaśnienie wrażenia niezgody Są to stanowiska: metajęzykowe, presupozycyjne oraz hybrydowe. Wnioskiem płynącym z rozważań zawartych w rozdziale jest to, że kontekstualizm uzupełniony o niektóre z wymienionych rozwiązań dość dobrze radzi sobie z wyjaśnianiem intuicji bezbłędnej niezgody. Pokazuję, że klasą przypadków, której nie jest w stanie w satysfakcjonujący sposób wyjaśnić teoria kontekstualistyczna, są sytuacje zajęcia przez każdego uczestnika dyskusji w sposób świadomy autocentrycznej perspektywy. Rozdział czwarty rozprawy poświęcony jest przedstawieniu autorskiego rozwiązania problemu postawionego na końcu rozdziału trzeciego. Problem sporów „autocentrycznych” kontekstualiści czasem próbują rozwiązać, postulując konatywny element znaczenia wypowiedzi (takie rozwiązanie to ekspresywizm hybrydowy). Argumentuję, że stanowisko, które nie korzysta z elementów ekspresywizmu, powinno być preferowane w stosunku do stanowiska, które się do nich odwołuje. Rozwiązanie, które przedstawiam w czwartym rozdziale rozprawy, wyjaśnia intuicję niezgody przez wyodrębnienie specyficznych rodzajów aktów mowy, które słuchacze wykonują, gdy przypisują przedmiotom subiektywne własności. Rozdział kończy przedstawienie zalet zaproponowanego przeze mnie rozwiązania. W rozdziale piątym przeprowadzam charakterystykę jednego z najczęściej omawianych przymiotników, spośród tych, które generują wrażenie bezbłędnej niezgody, mianowicie wyrażenia „smaczny”.

In the present work I analyse the phenomenon of faultless disagreement and the ways it is explained by selected contemporary semantic theories. Faultless disagreement is understood as a conversational situation in which two intuitions are present: that the speakers are disagreeing and that neither of them has made a mistake (is wrong) (Kölbel 2004, Lasersohn 2005). Such disputes occur when the topic of the conversation is subjective matters such as taste, beauty or morals. Accounting for both of these intuitions is a challenge for all current theories of meaning. In my dissertation, I argue for a contextualist account of subjective propositions. I concede that contextualism is unable to plausibly account for disagreement in certain cases. Therefore, I supplement it with an explanation of the appearance of disagreement in the cases when each speaker occupies an autocentric perspective. The dissertation is divided into five chapters. Chapter One is devoted to a characterizing the notion of faultless disagreement and to outlining the debate concerning it. First, I commit myself to anti-realism about subjective properties such as taste, beauty and goodness. I propose an operative definition of subjectivity which I invoke further on. I present various ways of understanding of “faultlessness” and “disagreement”, as well as, the areas of discourse considered to be particularly prone to faultless disagreement. Chapter Two includes a brief discussion of selected topics in philosophy language which are going to be relevant in the analysis of the problem. It includes the basic assumptions of David Kaplan’s semantics; Grice’s notions of speaker meaning and what is said. Next I outline the two kinds of not-at-issue content: implicatures and presuppositions. In Chapter Three, I critically discuss (families of) the most prominent semantic theories: invariantism (an umbrella term for such account as semantic realism, minimalism and absolutism), contextualism, relativism and expressivism. In each case I reconstruct the main commitments and tools of each framework and investigate the ways it handles faultless disagreement data. I also discuss accounts of subjective disagreement, some of which run across semantic theories but cannot be ignored in a comprehensive approach to the problem. These are: metalinguistic, presuppositional and hybrid accounts. I end the chapter with the conclusion that even though contextualism supplemented with some of these, largely orthogonal solutions, is quite successful in accounting for the intuitions of faultless disagreement, it still faces a difficulty when both speakers occupy an autocentric perspective and they are aware of this fact. Chapter Four is devoted to presenting my proposed solution to the problem identified at the end of Chapter Three. The inability to account for the intuitions of disagreement in autocentric cases is often handled by postulating a conative component of utterance meaning (hybrid-expressivism). I argue, however, that an account which does not open a way to expressivism should be preferred over the one that does. As an alternative, I propose to explain the disagreement intuitions only in terms of the speech acts which are often performed when speakers utter subjective claims: praising and dispraising. The remainder of the chapter is devoted to arguing for the advantages of this solution. In the final chapter I propose a characterization of one of the most often discussed adjectives which give rise to faultless disagreement intuitions: “tasty”. I inspect such of its features as: gradability, evaluativity, dimensionality, and vagueness.