Mikromorfologia powierzchni ziaren kwarcu z aluwiów Nilu w rejonie Starej Dongoli (Sudan)

Tematem i przedmiotem pracy jest mikromorfologia powierzchni ziaren kwarcu z aluwiów Nilu z rejonu Starej Dongoli w Sudanie. W celu rekonstrukcji procesów odpowiedzialnych za powstanie mikrostruktur oraz źródła osadów transportowanych przez Nil zastosowano analizę w skaningowym mikroskopie elektronowym (SEM) oraz przeanalizowano dostępną literaturę dotyczącej środowiska fluwialnego oraz mikromorfologii występującej na ziarnach kwarcu, a także charakterystyki współczesnej zlewni Nilu oraz klimatu w Sudanie. Analizie poddano ziarna kwarcu z osadów korytowych i wezbraniowych Nilu. Uzyskane wyniki jednoznacznie wskazują, że niezależnie do charakteru osadów tj. korytowych oraz wezbraniowych, dominują mikrostruktury będące efektem rozpuszczania powierzchni ziaren kwarcu (wietrzenia chemicznego). Akcesoryczne znaczenie mają mikrostruktury związane z abrazją postępującą w środowisku fluwialnym. Te ostatnie są reprezentowane przede wszystkim przez duże i małe przełamy muszlowe. Jednakże występują one w formie pojedynczych mikrostruktur. Ponadto, powierzchnia części z nich jest zmieniona przez trawienia. Nie zarejestrowano V-kształtnych nacięć, najbardziej charakterystycznej mikrostruktury dla środowisk wodnych prądowych (np. fluwialnego). Najprawdopodobniej wynika to z warunków transportu analizowanych ziaren – w zawiesinie lub saltacji zmodyfikowanej. Najbardziej prawdopodobnym źródłem osadów transportowanych przez Nil były skały, które przeszły diagenezę, będące efektem wietrzenia mechanicznego oraz przez procesy eoliczne.

The subject of this diploma work is micromorfology of quartz grains surface from Nile alluvia near Old Dongola site in Sudan. In case of reconstructing the process responsible of developing microstructures as well as establishing the source of sediment material transported through Nile river channel, were done necessary analysis with the aid of scanning electron microscope (SEM) and available literature about fluvial environment and micromorfology occurring on quartz grains surface as well as literature about present-day Nile river catchment area and climate in Sudan. For the sample analysis, there were used quartz grains from river channel and overbank sediments. Given results explicitly shows that regardless of characteristics of quartz grains (river channel or overbank sediments), microstructures being the result of chemical dissolution of the grain surface, were dominant. Microstructures being the result of mechanical abrasion in fluvial environment have subsidiary meaning. They are represented mostly by big and small conchoidal fractures. However, they are occurring as individual forms. Moreover, the surface of these structures tend to be influenced by chemical dissolution. What is more, the most characteristic V-shaped microstructures in fluvial environments, were not recorded. It is the possible result of past river transportation process of studied grains – by suspension or modified saltation. The most plausible source of sediments transported through the river Nile are diagenesis rocks, being the result of mechanical weathering or aeolian process.